Projekty domów zgodnych z WT 2021

Warunki techniczne 2021 a budowa domu – co warto wiedzieć?

Każdy budynek w Polsce podlega przepisom Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Przy budowie domu pod uwagę trzeba wziąć również wymogi dotyczące energooszczędności budynków, które weszły w życie dnia 31 grudnia 2020 r.

Nowe warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie określa się zawsze literami WT (Warunki Techniczne) oraz cyframi oznaczającymi rok, od którego zaczynają obowiązywać. W powszechnym użyciu jest więc skrót WT 2021. To nie pierwsze zaostrzenie przepisów dotyczących budowy domu, w przeszłości zaostrzano je już dwukrotnie: pierwszy raz w 2014 r., a drugi w 2017 r. Po raz trzeci zmieniono warunki techniczne w 2021 r.

Celem przeprowadzanej co jakiś czas aktualizacji przepisów zawartych w warunkach technicznych jest dostosowanie ich do przepisów unijnych, a także do rozwoju technologii w budownictwie. Z założenia nowo powstałe i modyfikowane budynki będą zużywać mniej energii, a co za tym idzie, produkować mniej zanieczyszczeń i w mniejszym stopniu skażać środowisko.

Nowe normy budowlane z 2021 r. odnoszą się przede wszystkim do budynków stawianych i przebudowywanych od tego roku. Każdy planujący budowę inwestor musi się z nimi zapoznać, aby dostosować projekt domu do zmian w prawie, które zaszły. Zmodyfikowane warunki techniczne z 2021 r. w znaczącym stopniu wpływają na energooszczędność nowych oraz przebudowywanych budynków.

Jakie konsekwencje dla inwestorów niosą nowe warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki? W dużym skrócie można powiedzieć, że dzięki WT21 domy i inne budynki będą tracić mniej ciepła, ale z drugiej strony koszt ich budowy będzie wyższy niż wcześniej. Aktualnie obowiązujące warunki zabudowy z 2021 r. regulują także kwestie związane z wyborem systemu grzewczego, a w tym zakresie zaszły spore zmiany.

Kiedy obowiązują nowe warunki techniczne 2021?

Modyfikacja standardów budowlanych raczej nikogo nie zaskoczyła, gdyż jest ona wynikiem trendu do zwiększania energooszczędności budynków mieszkalnych i użytkowych promowanego przez Unię Europejską od 2002 r., który w 2010 r. przybrał formę dyrektywy Parlamentu Europejskiego w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Zmiany WT 2021 prowadzą do zmniejszenia zużycia energii, ograniczenia emisji dwutlenku węgla, a także wzrostu produkcji energii odnawialnej.

Nowe warunki techniczne zawsze znajdują zastosowanie w przypadku budynków, które otrzymały pozwolenie na budowę po dacie ich wprowadzenia. Zatem obowiązują od 1 stycznia 2021 r. do czasu, gdy ponownie zostaną zmienione.

Standard WT 2021 skłania inwestorów do zadbania o to, by nowe budynki cechowały się lepszą izolacją termiczną oraz mniejszym zapotrzebowaniem na energię (gaz, węgiel, olej opałowy). Okazuje się jednak, że znaczna część projektów architektonicznych i technicznych domów jednorodzinnych już wcześniej była zgodna z nowymi przepisami, wymogi spełniała także większość materiałów budowlanych. Z kolei te projekty, które standardów budowlanych nie spełniają, a powinny, na etapie adaptacji bez większych trudności można odpowiednio zmodyfikować, uwzględniając wytyczne budowlane 2021.

Warunki techniczne – kogo obejmują standardy WT 2021?

Powiedzmy sobie teraz, kogo obowiązuje WT 2021. Zacznijmy od tego, nowe warunki techniczne weszły w życie 31 grudnia 2020 r., a nie 1 stycznia 2021 r., jak niektórzy myślą. Choć teraz dla nikogo nie ma to już znaczenia, to dla osób składających wniosek o pozwolenie na budowę lub zgłoszenie zamiaru budowy na przełomie grudnia i stycznia miało i to całkiem spore.

Tych, którym udało się złożyć dokumenty przed 1 stycznia, obejmują jeszcze stare zasady – nawet jeśli urząd wydał pozwolenie na budowę dopiero po Nowym Roku. Pod uwagę brany jest bowiem dzień rozpoczęcia całej procedury, a nie moment wydania decyzji czy faktycznego rozpoczęcia budowy. Zatem norma budowlana 2021 obejmuje każdego inwestora, który:

• otrzyma pozwolenie na budowę w 2021 r. i później,
• przeprowadza modernizację istniejącego już budynku po 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z prawem norma WT 2021 ma zastosowanie aż do chwili wejścia w życie kolejnej nowelizacji ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Podsumowując, każdego, kto teraz złoży wniosek o pozwolenie na budowę, obejmą WT 2021. Warto zatem zapoznać się z nimi, aby uniknąć konieczności wprowadzania poprawek w projekcie na późniejszym etapie albo – co gorsza – zmian w postawionym już budynku. Jak nietrudno się domyślić, mogłoby to znacząco podnieść koszt całego przedsięwzięcia.

Warunki techniczne 2021 – jakie są wymagane warunki dla budynków i instalacji?

Nowe warunki techniczne budynków sprawią, że budynki będą bardziej energooszczędne. Wszystko dlatego, że obniżone zostały maksymalne, dopuszczalne wartości współczynnika przenikania ciepła U dla poszczególnych przegród domu. Wskaźnik ten określa, jak dobrze dom utrzymuje ciepło. Zasada jest prosta – im niższa jest wartość współczynnika przenikania ciepła, tym straty ciepła są mniejsze.

Aby projekt domu był zgodny z nowymi standardami budowlanymi, nie wystarczy spełnić wymogi ocieplenia domu z 2021 r., a to dlatego, że znaczny udział w zużyciu energii ma system grzewczy i wentylacyjny. Niebagatelne znaczenie ma zatem to, jakie urządzenie wybierzemy. Zgodnie z WT 2021 ogrzewanie gazowe czy olejowe, nawet wtedy, gdy cechuje się najwyższą sprawnością, nie spełnia określonych standardów. Nowe przepisy w wymuszają na inwestorze zastosowania urządzenia korzystającego z energii odnawialnej. Innym rozwiązaniem, aby spełnić WT 2021, jest rekuperacja.

Warunki techniczne WT 2021 a wymogi dotyczące energii odnawialnej

Największym wyzwaniem, jakie stawiają przed inwestorami warunki energetyczne na 2021 rok, jest konieczność spełnienia wymagań dotyczących wskaźnika energii pierwotnej nieodnawialnej (Ep). Normy energetyczne 2021 stanowią bowiem, że roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną  potrzebną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia czy też oświetlenia, nie może być większe niż 70 kWh/m2 dla budynków jednorodzinnych i nie powinno przekraczać 65 kWh/m2 w przypadku domów wielorodzinnych.

Co zatem może zrobić inwestor, aby zrealizować warunki techniczne 2021 i jednocześnie spełnić zasady Programu Czyste Powietrze? Są tak naprawdę trzy rozwiązania:

1. Zwiększenie szczelności powietrznej oraz izolacyjności przegród.
2. Zastosowanie technologii grzewczo-wentylacyjnej cechującego się wysoką sprawnością.
3. Zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych zarówno do ogrzewania domu, jak i jego użytkowania.

Warunki techniczne 2021 duży nacisk kładą na ekologiczne i odnawialne źródła ciepła. W praktyce jest tak, że im większy udział energii odnawialnej w bilansie energetycznym domu, tym łatwiej sprostać aktualnie obowiązującym standardom budowlanym.

WT 2021 a współczynnik przenikania ciepła

Obowiązujące od 2021 roku warunki techniczne określają współczynnik przenikania ciepła U, który jest jednym z najważniejszych parametrów dotyczących izolacyjności cieplnej budynków. Parametr ten opisuje przenikanie ciepła przez przegrody termiczne, innymi słowy – jak dużo ciepła ucieka z domu na zewnątrz.

Aktualnie obowiązujące maksymalne wartości wskaźnika U według nowych standardów budowlanych przedstawiają się następująco:

• ściany zewnętrzne – 0,2 W/m2K,
• ściany wewnętrzne – 1,00 W/m2K,
• ściany przyległe do szczelin dylatacyjnych – o szerokości do 5 cm - 1,00 W/m2K, powyżej 5 cm - 0,7 W/m2K,
• ściany nieogrzewanych kondygnacji podziemnych – bez wymagań,
• dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami – 0,15 W/m2K,
• podłogi na gruncie – 0,30 W/m2K,
• stropy nad pomieszczeniami nieogrzewanymi i zamkniętymi przestrzeniami podpodłogowymi – 0,25 W/m2K,
• stropy nad ogrzewanymi pomieszczeniami podziemnymi i stropy międzykondygnacyjne – 1,00 W/m2K.

Z uwagi na zmiany, jakie zaszły w zakresie współczynników przenikania ciepła dla poszczególnych przegród termicznych, nowe budynki będą musiały być skuteczniej izolowane. Zasadniczo wyróżnia się dwa sposoby na polepszenie izolacji – zwiększenie grubości materiałów izolacyjnych lub zastosowanie materiałów lepszej jakości. Podczas wyboru materiałów izolacyjnych należy zwrócić szczególną uwagę na współczynnik przewodzenia ciepła (lambda), który powinien być jak najmniejszy.

Warunki techniczne WT 2021 – okna, drzwi i przewody

Największe straty energii powoduje ucieczka ciepła poprzez okna i drzwi, nic więc dziwnego, że zmiany w prawie budowlanym objęły zarówno jedne, jak i drugie. Chociaż modyfikacje nie są aż tak duże, jak w przypadku ścian i dachów. Zgodnie ze standardami budowlanymi teraz trzeba wybierać takie drzwi i okna, które spełniają restrykcyjne parametry energooszczędności.

WT 2021 okna – co trzeba wiedzieć? Dla okien i drzwi balkonowych dopuszczalny współczynnik U wynosi 0,9 W/m2K, z kolei w przypadku okien połaciowych (dachowych) współczynnik przenikania ciepła przez okna nie może być wyższy niż 1,1 W/m2K. Warunki te spełniają okna wykorzystujące nowoczesne rozwiązania – mające trzy szyby, komory wypełnione argonem lub kryptonem oraz ciepłe ramy okienne z termicznymi wkładkami.

WT 2021 drzwi – o czym warto pamiętać? W przypadku drzwi zewnętrznych oraz bram garażowych (jeśli garaż jest ogrzewany) wymogi nie są aż tak duże. Powodem tego może być choćby mniejsza powierzchnia drzwi w stosunku do okien czy uwzględnianie przedsionków w większości projektów domów. 

Temperatura w wiatrołapach zazwyczaj jest niższa niż w przestrzeni mieszkalnej, przez co ucieczka ciepła przez drzwi jest mniejsza. Współczynnik U dla drzwi wynosi 1,3 W/m2K. Kluczowe znaczenie dla ograniczenia ucieczki ciepła ma również wypełnienie pustych przestrzeni wokół drzwi przy użyciu materiału termoizolacyjnego.

Jakie domy spełniają nowe wymogi techniczne w 2021 roku?

Zgodnie z obowiązującą wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej dyrektywą w sprawie charakterystyki energetycznej budynków nowo budowane domy docelowo powinny cechować się statusem zeroenergetycznych, tj. zużycie energii w ich przypadku powinno być zerowe. Warunki WT 2021 zostały więc wprowadzone po to, by zmniejszyć zapotrzebowanie nowo powstających budynków na energię cieplną.

Z uwagi na to, że WT2021 zmniejszyły dopuszczalny próg zużycia energii pierwotnej określający roczne zapotrzebowanie budynku na nieodnawialną energię pierwotną stosowaną na potrzeby ogrzewania, wentylacji, chłodzenia i podgrzewania wody użytkowej, parametry budynków muszą wpisywać się w ściśle określone normy.

Zmniejszenie zapotrzebowania na energię można osiągnąć poprzez zastosowanie odnawialnych źródeł energii, nowoczesnych materiałów i innowacyjnych rozwiązań. Nowe wymogi techniczne spełniają zatem wyłącznie domy energooszczędne i ekologiczne. W budynku nie może zatem znajdować się kocioł węglowy ani kocioł gazowy, gdyż nie spełniają one przepisów zapisanych w najnowszym prawie budowlanym.

WT 2021 w domach jednorodzinnych – jak osiągnąć wymagane standardy?

Wymagania WT 2021 w pierwszej chwili mogą wydawać się dość restrykcyjne w szczególności osobom, dla których budowa domu jest pierwszą tego typu inwestycją w życiu. Jednocześnie należy pamiętać, że zmiany w prawie budowlanym wdrażane są stopniowo, zatem w sklepach budowlanych nietrudno znaleźć odpowiednie materiały, gdyż producenci materiałów ściennych, chemii budowlanej czy stolarki okienne dbają o to, aby poszczególne rozwiązania spełniały odgórnie narzucone standardy.

Jak zatem spełnić normy WT 2021? Nowe przepisy budowlane trzeba wziąć pod uwagę już na etapie budowy domu. Zgodnie z nimi należy sięgnąć po wysokiej jakości materiały izolacyjne i zastosować grubszą warstwę ocieplenia. Prace budowlane powinny być przeprowadzane tak, aby tworzyły się mostki termiczne. W energooszczędnym domu dodatkowo powinna zostać zamontowana wentylacja z rekuperacją.

Większą trudność może sprawić osiągnięcie prawidłowego wskaźnika rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną. Nie ulega wątpliwości, że w nowo powstającym budynku muszą znaleźć się odnawialne źródła energii. Do wyboru są takie rozwiązania jak kocioł na biomasę, panele fotowoltaiczne, pompa ciepła czy kolektory słoneczne. Rozwiązania tego typu nie należą do najtańszych, dlatego, jeśli tylko istnieje taka możliwość, warto postarać się o dofinansowanie.

Zmiany w wymaganiach technicznych w 2021 roku

Wymogi WT 2021 obowiązują dopiero od niedawna. Standardy budowlane zmieniają się średnio co 4-5 lat. Wcześniejsza zmiana przepisów miała miejsce w roku 2017, a poprzednia w 2013. Warto zatem wiedzieć, jakie zmiany zaszły w prawie budowlanym w ciągu ostatnich kilku lat oraz jakie warunki techniczne obowiązują w 2021 roku, a jakie były standardem w latach poprzednich. Zmiany w zakresie warunków technicznych dotyczą trzech głównych obszarów:

• Zmniejszenia współczynnika przewodzenia ciepła elementów konstrukcyjnych,

Zmiany w zakresie współczynnika przewodzenia ciepła (U) były wprowadzane stopniowo, a wszystko to po to, by utrzymanie ciepła wewnątrz budynku było bardziej skuteczne. Na przestrzeni lat zmieniała się np. średnia minimalna grubość izolacji (cm). WT 2014, WT 2017 i WT 2021 obrazuje poniższa tabela:

Nowo wprowadzane warunki techniczne wymuszają stosowanie okien i drzwi o wyższych parametrach energooszczędności i wykonywanie grubszej warstwy termoizolacyjnej na dachach i ścianach. Maksymalna wartość współczynnika przenikania ciepła U [W/(m2K)] na przestrzeni lat prezentuje się następująco:

• Ograniczenia zapotrzebowania budynków na energię,

Nowe standardy budowlane wprowadzają zakaz przekraczania określonej wartości współczynnika zużycia energii pierwotnej nieodnawialnej. Parametr określa się w zależności od rodzaju budynku i w ostatnich latach wyglądał tak:

• Modernizacji pieców grzewczych.

Zmiany dotyczące wskaźników przewodzenia ciepła oraz zapotrzebowania na energię wykluczają możliwość zastosowania w budynku kotła węglowego, nowoczesnego olejowego, a nawet gazowego. Jedynym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest oparcie energetyki cieplnej na odnawialnych źródłach energii.

WT 2021 – jak zmiany wpływają na koszt budowy domu?

Warunki techniczne WT 2021 spowodują, że z jednej strony wybudowane po 2020 roku domy jedno- i wielorodzinne, a także inne budynki będą tracić mniej ciepła, ale z drugiej koszt ich wzniesienia będzie wyższy niż wcześniej.

Wzrost kosztów spowodowanych przez wymagania WT 21 można zauważyć już na etapie zakupu materiałów budowlanych. Trudno jest oszacować dokładnie, o ile wyższe koszty z tego tytułu trzeba będzie ponieść. Według najbardziej pesymistycznych prognoz ceny mogą być wyższe nawet o 30 proc., z kolei optymistyczne przewidywania zakładają, że podwyżki wyniosą mniej niż 10 proc. Warto w tym miejscu podkreślić, że niektóre firmy już wcześniej oferowały materiały i produkty spełniające obecne standardy budowlane, zatem ich ceny nie uległy drastycznemu podwyższeniu.

Zdecydowanie większe koszty pociąga za sobą za to konieczność zastosowania w domu odnawialnych źródeł energii. Należy jednak pamiętać, że dom zbudowany w 2021 roku lub później będzie energooszczędny, co za tym idzie, koszty jego eksploatacji będą stosunkowo niskie. Warunki techniczne 2021 przełożą się nie tylko na niższe zużycie energii, ale przy okazji na mniejszą ilość emitowanych do atmosfery spalin.

Projekty domów WT 2021 – co je wyróżnia?

Projekty WT 2021 kładą duży nacisk na ekologiczne rozwiązania i odnawialne źródła energii. Zazwyczaj budynki cechuje prosta i zwarta bryła, gdyż taka forma sprzyja energooszczędności i jednocześnie do minimum ograniczone jest ryzyko powstawania mostków cieplnych, które są odpowiedzialne za uciekanie ciepła z domu na zewnątrz. Nowoczesne projekty domów przygotowywane z uwzględnieniem WT 2021 charakteryzują się m.in.:

• skuteczną termoizolacją wszystkich przegród zewnętrznych domu,
• brakiem mostków termicznych,
• oknami o niskim współczynniku przenikania ciepła,
• obecnością instalacji grzewczej z możliwością wykorzystania energii słonecznej,
• zastosowaniem dobrej jakości materiałów izolacyjnych na fundamentach, ścianach i stropie.

Systemem wentylacji, który uwzględnia projekt domu zgodny z WT 2021, jest rekuperacja. Dzięki niemu powietrze wymieniane jest w sposób kontrolowany, przy czym zawsze wymieniania jest odpowiednia jego ilość. Rekuperacja dodatkowo pozwala na odzyskiwanie energii cieplnej.

Projekty domów zgodne z WT 2021 – na co zwracać uwagę?

Przeglądając z zamiarem kupna projekty domów, trzeba upewnić się, że spełniają WT 2021. Zatem szczególną uwagę należy zwrócić na takie aspekty jak:

• współczynnik przenikania ciepła poszczególnych elementów budynku (ścian, dachów, podłóg etc.),
• współczynnik określający roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię dla potrzeb ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej.

Niebagatelne znaczenie ma także kształt budynku – im bardziej zwarta jest bryła, a jej forma prostsza, tym bardziej energooszczędny będzie dom. Trzeba być przygotowanym na to, że w  nowych projektach domów zastosowanie znajdują ekologiczne źródła ciepła, gdyż dzięki temu spełniają one standardy budowlane. 

Oprócz ekologicznych źródeł ciepła w nowoczesnym budownictwie wykorzystuje się także rozwiązania produkujące energię elektryczną ze światła słonecznego, tym samym fotowoltaika w naszym kraju staje się coraz bardziej popularna. Ostateczna decyzja w kwestii sposobu ogrzewania budynku należy jednak wyłącznie do inwestora.

Co, jeśli projekt domu nie spełnia warunków WT 2021?

Zakończenie budowy obiektu budowlanego nie jest równoznaczne, z tym że można się do niego wprowadzić. Rozpoczęcie użytkowania bez spełnienia określonych warunków i dopełnienia formalności jest niezgodne z obowiązującymi w Polsce przepisami prawa budowlanego.

Po realizacji inwestycji budowlanej następuje jej odbiór. W tym celu należy złożyć do powiatowego lub wojewódzkiego inspektoratu nadzoru budowlanego właściwego ze względu na położenie naszej nieruchomości wniosek o pozwolenie na użytkowanie domu. W ciągu 7 dni od złożenia wniosku otrzymuje się stosowne zawiadomienie, w którym znaleźć można datę kontroli Inspektora Nadzoru Budowlanego. Ma on 21 dni na jej przeprowadzenie.

Podczas kontroli Inspektor Nadzoru Budowlanego będzie sprawdzać zgodność budynku z projektem budowlanym, a także planem zagospodarowania działki. Jeśli dopatrzy się jakichkolwiek uchybień, nie wyda pozwolenia na użytkowanie budynku.

Dlatego właśnie projekt domu powinno się dostosować do aktualnie obowiązujących warunków technicznych jeszcze zanim rozpocznie się jego realizacja. Teoretycznie niektóre błędy można wyeliminować na późniejszym etapie, ale wiąże się to ze sporymi kosztami, których raczej każdy inwestor wolałby uniknąć.