8 rzeczy, na które trzeba zwrócić uwagę, wybierając pompę ciepła dla domu

Jaki rodzaj pompy ciepła wybrać?

Czy wiesz, że rodzaj pompy ciepła ma ogromny wpływ nie tylko na jej cenę, ale także na montaż i późniejsze użytkowanie urządzenia? Na rynku dostępne są trzy główne typy tych jednostek, które różnią się rodzajem dolnego źródła ciepła. Wśród nich znajdują się pompy gruntowe, wodne oraz powietrzne. Która z nich będzie odpowiednia dla Ciebie?

Gruntowe pompy ciepła wymagają przeprowadzenia intensywnych i kosztownych prac związanych z montażem poziomego lub pionowego wymiennika. Najczęściej obejmują one wykonanie odwiertów, wykopów czy też montaż sond. Jeżeli masz niewielką działkę lub po prostu nie chcesz podejmować się tak skomplikowanych prac, to gruntowy model nie będzie dla Ciebie odpowiednim wyborem.

Instalacja wodnej pompy ciepła również jest wymagającym przedsięwzięciem i jest możliwa tylko na posesjach, które mają dostęp do podziemnych lub powierzchniowych zbiorników wodnych (rzek, stawów, jezior lub studni głębinowych). Należy także pamiętać o tym, że jakość okolicznej wody będzie mieć duży wpływ na pracę urządzenia, gdyż obecność zanieczyszczeń może prowadzić do spowolnienia przepływu ciepła lub tworzenia się oblodzeń.

Najbardziej uniwersalnym modelem pozostaje powietrzna pompa ciepła, która pobiera ciepło z powietrza atmosferycznego. Jest wydajna, bezpieczna, cicha i w przeciwieństwie do innych jednostek, nie wymaga specjalnych warunków montażowych.

Może być instalowana zarówno w nowych, jak i termomodernizowanych domach, ponieważ jest w stanie efektywnie współdziałać z różnymi rodzajami odbiorników ciepła, np. kaloryferami czy ogrzewaniem płaszczyznowym. Zajmuje niewielką powierzchnię, dlatego sprawdzi się w budynkach o różnej wielkości, takich jak domy jednorodzinne, szeregowe czy bliźniacze.

O jej rosnącej popularności zdecydowała również wysoka wydajność, zwłaszcza w kontekście niższej ceny tego modelu pompy ciepła względem gruntowych i wodnych wariantów.

Pompa ciepła split czy monoblok – która będzie odpowiednia?

Kolejna decyzja, jaką będziesz musiał/-a podjąć, dotyczy budowy Twojej pompy: split lub monoblok. Jak można domyślić się po nazwie, modele split składają się z dwóch oddzielnych jednostek. W wewnętrznej znajduje się skraplacz i sterownik urządzenia, natomiast zewnętrzna część mieści parownik, sprężarkę i zawór rozprężny.

Oba moduły są ze sobą połączone przewodami, przez które przepływa czynnik chłodniczy (F-gazy). Z kolei pompy ciepła typu monoblok składają się z jednego urządzenia, umieszczonego na zewnątrz budynku i posiadają hermetycznie zamknięty układ chłodniczy.

To oznacza, że wszystkie elementy, które w pompie ciepła split są rozdzielone na dwie jednostki, w modelu monoblok mieszczą się w jednej obudowie. Między urządzeniem monoblok a budynkiem poprowadzone są przewody, którymi płynie wyłącznie woda krążąca w układzie centralnego ogrzewania.

Z kolei w przypadku pomp ciepła split w przewodach między jednostką wewnętrzną a zewnętrzną cyrkulują F-gazy, przez co urządzenia te wymagają częstszych i bardziej szczegółowych przeglądów wykonywanych przez specjalistów ze stosownymi uprawnieniami.

Z tego względu rodzaj urządzenia, które wybierzesz, będzie miał znaczenie nie tylko podczas montażu pompy, ale również wpłynie na jej późniejsze serwisowanie. Pompy ciepła split powyżej 5 ton ekwiwalentu CO₂ (czyli mające około 10 kW mocy) muszą mieć założoną tzw. kartę produktu oraz być regularnie serwisowane. W przypadku jednostek monoblok wymóg taki dotyczy urządzeń o ekwiwalencie CO₂ powyżej 10 ton.

Warto pamiętać, że wykonywanie przeglądów i serwisów z określoną częstotliwością jest zazwyczaj warunkiem gwarancji świadczonej przez producenta.

Większość użytkowników preferuje więc urządzenia typu monoblok, które:

• są bezpieczne – ryzyko rozszczelnienia hermetycznego układu jest minimalne,
• mają wyższy współczynnik COP – czynnik chłodniczy przebywa krótszą drogę niż w jednostkach split,
• pracują ciszej – jednostki monoblok mają znacznie lepszą izolację akustyczną,
• nie wymagają zakładania karty produktowej – w większości przypadków pompy monoblok nie przekraczają 10 ton ekwiwalentu CO₂, przez co nie ma obowiązku ich rejestracji,
• łatwiej serwisować – ich instalacja i serwisowanie nie wymaga obecności specjalisty z uprawnieniami F-gazowymi.

Czy w Twoim domu sprawdzi się wysokotemperaturowa czy niskotemperaturowa jednostka?

Rodzaj urządzenia, które powinieneś wybrać – nisko lub wysokotemperaturowe – będzie zależny od systemu ogrzewania, jaki znajduje się w Twoim domu oraz jakości ocieplenia budynku. Większość pomp ciepła pracuje w niskich temperaturach – maksymalnie do 45°C – przez co doskonale współgra z ogrzewaniem płaszczyznowym tj. podłogowym, sufitowym i ściennym.

Jeśli więc planujesz budowę domu i montaż pompy ciepła, zdecyduj się na instalację ogrzewania płaszczyznowego, które zagwarantuje Ci niskie koszty eksploatacji systemu i efektywny rozkład temperatury w pomieszczeniach.

Czy to oznacza, że pompa ciepła nie sprawdzi się w domu z tradycyjnymi grzejnikami? Wręcz przeciwnie! Na rynku dostępne są również wysokotemperaturowe modele, które zostały zaprojektowane z myślą o starszych systemach ogrzewania. Ich montaż rekomenduje się szczególnie w budynkach, w których właściciele nie planują modyfikacji instalacji grzewczej lub domach, w których przerobienie systemu grzewczego na instalację ogrzewania podłogowego nie jest opłacalne.

Pompy te można montować również w domach, które nie są właściwie wyizolowane czyli dobrze ocieplone ponieważ podgrzewają wodę w układzie CO na wyjściu z urządzenia nawet do 75°C, czyli mocniej niż kotły na gaz, pellet czy ekogroszek. W praktyce oznacza to, że większość osób decydujących się na wymianę ogrzewania w swoim domu, będzie potrzebować wysokotemperaturowej pompy ciepła.

Wiele osób sądzi, że pompy ciepła nadają się jedynie do nowych domów, wyposażonych w nowoczesne niskotemperaturowe ogrzewanie płaszczyznowe. Owszem, to technologia, która działa najefektywniej w energooszczędnych budynkach z tzw. podłogówką. Należy jednak pamiętać, że pompy ciepła doskonale sprawdzą się również w termomodernizowanych domach, które posiadają tradycyjne systemy grzewcze oparte na grzejnikach. Przy odpowiedniej izolacji termicznej budynku, pompy ciepła mogą skutecznie i efektywnie dostarczać ciepło również w tych budynkach. Zarówno osoby decydujące się na instalację pomp ciepła w nowych, jak i istniejących domach mogą skorzystać z rządowych programów dotacyjnych, które oferują atrakcyjne dofinansowania do zakupu tego ekologicznego urządzenia grzewczego. Mowa tu o akcjach Moje Ciepło (dla nowych domów), Czyste Powietrze (dla osób wymieniających piec na paliwo stałe)  i Mój Prąd (dla osób instalujących również fotowoltaikę).

Marek Król, ekspert Columbus ds. pomp ciepła

Jaka pompa Ciepła sprawdzi się u Ciebie?

Który czynnik chłodniczy będzie najlepszy?

W układzie chłodniczym każdej pompy ciepła krąży czynnik chłodniczy, który odgrywa kluczową rolę w procesie wymiany ciepła. Obecnie w urządzeniach stosuje się dwa główne rodzaje tych substancji:

• wodorofluorowęglowodory (tzw. F-gazy) – np. R32, R134a, R407C, R410A i R1234ze,
• naturalne czynniki – np. R290 (propan), R600a (izobutan) i R744 (CO₂).

F-gazy to czynniki, które przez wiele lat były powszechnie stosowane w pompach ciepła i klimatyzatorach. W ostatnim czasie są jednak stopniowo wycofywane z rynku zarówno przez samych producentów, jak i Unię Europejską. Dlaczego ich era dobiega końca? Ponieważ cechują się wysokim potencjałem tworzenia efektu cieplarnianego (GWP – Global Warming Potential) i niszczenia ozonu (ODP – Ozone Depletion Potential).

Wraz z dążeniem do osiągnięcia neutralności klimatycznej, Parlament Europejski przedstawił projekt dot. zakazu stosowania i sprzedaży F-gazów, według którego użycie określonych wodorofluorowęglowodorów w najbliższych latach ma zostać stopniowo ograniczone, a następnie całkowicie zabronione. Na pierwszy ogień pójdą czynniki o GWP>750, co oznacza, że wycofane zostaną m.in. takie F-gazy jak R410A (GWP=2088), czy R407C (GWP=1774).

Kliknij i dowiedz się więcej!

Jaki czynnik wybrać?

Zapowiadane zmiany w prawie przyczyniły się do popularyzacji R32 (GWP=675), czyli czynnika, który stosowany w niskotemperaturowych pompach, zamiast R410A, redukuje emisję gazów cieplarnianych o około 1/3. Ma także niską palność i jest bezpieczny w użytkowaniu.

Uwagę producentów pomp ciepła przykuły przede wszystkim naturalne czynniki chłodnicze, takie jak R290 (propan), które znajdują zastosowanie w wysokotemperaturowych jednostkach. Dlaczego?

Propan ma bardzo niski potencjał tworzenia efektu cieplarnianego (GWP=3), co sprawia, że jest przyjazny dla środowiska i nie przyczynia się do niszczenia warstwy ozonowej. Jest wysoce efektywny i pracuje o 20% wydajniej niż inne czynniki (przy tych samych parametrach). Dzięki dobrym właściwościom termodynamicznym jest w stanie uzyskać wysokie temperatury zasilania.

Plusem jest również fakt, że nie ma obowiązku jego rejestracji w Centralnym Rejestrze Operatorów, a urządzenie z R290 nie musi być poddawane obowiązkowym kontrolom narzuconym przez ustawę F-gazową. Jeśli więc szukasz czynnika chłodniczego, który będzie efektywny, bezpieczny i nie naruszy zmieniających się regulacji prawnych, wybierz pompę ciepła z R32 lub R290.

Jak określić wydajność urządzenia?

Każda osoba zainteresowana inwestycją w pompę ciepła chce, aby urządzenie działało nie tylko efektywnie, ale i ekonomicznie oraz generowało niskie koszty ogrzewania. W tym celu warto zwrócić uwagę na wydajność danego modelu. Jest ona określana za pomocą dwóch kluczowych parametrów: COP i SCOP.

COP

Współczynnik COP (Coefficient of Performance) przedstawia relację między ilością dostarczanego ciepła a zużytą przez urządzenie energią elektryczną. Mówiąc prościej, COP pokazuje, ile energii cieplnej potrafi wytworzyć 1 kWh prądu. Jeśli COP=4, oznacza to, że z każdej 1 kWh energii elektrycznej, pompa wyprodukuje 4 kWh ciepła. Im wyższy COP, tym mniej energii elektrycznej będzie potrzebne do uzyskania tej samej ilości ciepła.

Porównując COP różnych urządzeń, pamiętaj, że parametr ten jest zależny od różnicy temperatur, panującej między źródłem dolnym (gruntem, wodą lub powietrzem) a górnym (wodą obecną w instalacji grzewczej) i jest wartością chwilową, która ulega zmianie wraz z temperaturą.

Producenci zazwyczaj podają więc tylko przykładowe wartości COP, np. dla temperatur 6°C i 35°C, gdzie 6°C odnosi się do dolnego źródła, a 35°C do górnego. Wartość COP będzie co prawda maleć przy ujemnych temperaturach, ale na rynku istnieją modele pomp ciepła, które pracują efektywnie nawet przy -25°C.

SCOP

Jeśli chcesz uzyskać dokładniejsze informacje na temat wydajności swojej pompy ciepła, przyjrzyj się wskaźnikowi SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). Podobnie jak COP, określa on stosunek ilości wyprodukowanej energii cieplnej do ilości pobranej energii elektrycznej, ale na przestrzeni określonego okresu, np. sezonu grzewczego czy roku.

SCOP bierze pod uwagę zmieniające się warunki pracy urządzenia, przez co jest w stanie dokładniej oszacować koszty eksploatacji. Producenci zazwyczaj podają wartość SCOP dla dwóch temperatur: 35°C (woda zasilająca ogrzewanie płaszczyznowe) i 55°C (woda zasilająca tradycyjne grzejniki).

W jakie rozwiązania powinna zostać wyposażona pompa?

Pompy ciepła o podobnych parametrach mogą różnić się zakresem rozwiązań technologicznych, w jakie je zaopatrzono. To oczywiście wpłynie na ich efektywną pracę i Twoje oszczędności. Na jakie rozwiązania warto zwrócić uwagę?

Sprężarka inwerterowa

Sprężarka to nieoceniona część układu chłodniczego pompy ciepła. Jest odpowiedzialna za podniesienie ciśnienia czynnika chłodniczego w stanie gazowym, co umożliwia wydzielenie dużych ilości ciepła, które jest przekazywane do instalacji grzewczej. Na rynku znajduje się kilka modeli sprężarek, jednak to wersje inwerterowe są uznawane za jedne z najlepszych i najbardziej efektywnych. Dlaczego?

Ponieważ tempo ich pracy może być regulowane w zależności od aktualnego zapotrzebowania cieplnego budynku, co pozwala oszczędzać energię. Sprężarki inwerterowe zapewniają również lepszą kontrolę temperatury i jej wysoką stabilność. Ze względu na ich stabilny tryb pracy, pompa ciepła nie wyłącza i włącza się zbyt często, a urządzenie cechuje się dzięki temu długą żywotnością.

Technologia EVI

Jeśli zdecydujesz się na niskotemperaturową pompę ciepła, warto, by była wyposażona w innowacyjną technologię EVI (Enhanced Vapor Injection). Dlaczego? To rozwiązanie znacznie poprawia efektywność wymiany ciepła w niskich temperaturach, przez co jednostka doskonale radzi sobie z ogrzewaniem budynku, nawet gdy na zewnątrz panują minusowe temperatury, poniżej -30°C.

Dużą zaletą jest także mniejszy rozmiar sprężarki z funkcją EVI oraz fakt, że generuje mniej drgań i pracuje ciszej.

Podgrzewana taca ociekowa

W trakcie pracy pompa ciepła generuje skraplającą się wodę (tzw. kondensat). Należy wybrać więc urządzenie posiadające tacę ociekową, która będzie go zbierać i odprowadzać przez rurę odpływową. Aby uniknąć problemów z zamarzaniem wody, warto zakupić model pompy ciepła z podgrzewaną tacką, która pozwoli utrzymać kondensat w stanie płynnym nawet w niskich temperaturach i ułatwi jego przepływ.

W jaki sposób będziesz zarządzać urządzeniem?

Większość pomp ciepła jest wyposażona w sterowniki, których parametry ustawia się zwykle na sztywno dla wszystkich pomieszczeń. Oznacza to, że w całym budynku panuje ta sama temperatura, a chcąc zmienić ustawienia w jednej części domu, zmieniasz je również gdzie indziej.

Na rynku możesz jednak znaleźć nowoczesne modele pomp ciepła, które mogą być wyposażone w inteligentny system zarządzania energią i ogrzewaniem w Twoim domu, który pozwoli Ci na jeszcze efektywniejsze sterowanie urządzeniem i redukcję zużycia energii. Czy to ważne? Jak najbardziej!

Co zyskasz, decydując się na zautomatyzowany system zarządzania pompą ciepła? Dzięki takiemu rozwiązaniu możesz:

• monitorować dane dotyczące ogrzewania zapoznając się z aktualną i historyczną pracą pompy ciepła,
• zdalnie sterować temperaturą w poszczególnych pomieszczeniach – np. 21,5°C w salonie, 23°C w łazience i 18°C na korytarzu,
• ustawiać harmonogramy temperatury dla każdego z pomieszczeń – w nocy lub gdy nie ma Cię w domu, oszczędzasz na ogrzewaniu, a gdy wstajesz rano lub wracasz z pracy po południu, w pomieszczeniach panuje preferowana przez Ciebie temperatura,
• korzystać z trybu ekonomicznego pozwalającego Ci na oszczędzanie energii, gdy nikogo nie ma w budynku,
• obniżyć koszty ogrzewania – system z każdym dniem uczy się efektywnie zarządzać stratami cieplnymi i szybkością nagrzewania pomieszczeń,
• dostosować tryb pracy pompy ciepła do Twojej taryfy prądu (G11, G12, G13) – pompa będzie uruchamiać się poza szczytem lub gdy produkcja energii z fotowoltaiki jest największa, przez co płacisz mniej za prąd z sieci,
• stworzyć zautomatyzowany ekosystem – pompa może efektywnie współpracować z fotowoltaiką i magazynem energii, dzięki czemu zużyje mniej energii do ogrzewania domu i wody użytkowej,
• chronić swój dom – ustalając wstępne zakresy temperatury, masz pewność, że jeśli temperatura spadnie poniżej określonego poziomu, pompa ciepła samoczynnie uruchomi się i zapobiegnie wyziębieniu budynku.

Jaką gwarancją powinna zostać objęta pompa?

Jeśli chcesz, by Twoja pompa ciepła była chroniona przez długi czas, wybierz instalatora, który zapewni Ci kilkuletnią gwarancję. Zwróć jednak uwagę na to, by nie ograniczała się ona jedynie do urządzenia – powinna obejmować cały system grzewczy, w tym m.in. jednostkę zewnętrzną, osprzęt i montaż. Sprawdź również, czy usługi serwisowe są świadczone przez autoryzowany serwis w Polsce oraz, czy oferują naprawę lub wymianę uszkodzonych komponentów na nowe.

Doskonałym przykładem takiej usługi jest 5-letnia Gwarancja Totalna dla pomp ciepła Columbus Pro, która obejmuje całą instalację grzewczą, w tym profesjonalny serwis pompy, zasobnika CWU, zbiornika buforowego, zaworu trójdrożnego czy zabezpieczeń.

Artykuł sponsorowany.