Lukarna - to dobry sposób na doświetlenie poddasza? Poznaj zalety lukarny dachowej

Lukarna - co to jest?

Lukarna co to jest? W szeroko pojmowanym budownictwie lukarna obecna jest już od średniowiecza, kiedy w XIV wieku pojawiła się w architekturze gotyku we Francji. Na początku stosowana najczęściej w budownictwie świeckim, z czasem stanowiła ozdobę nawet takich budynków jak klasztory.

W Polsce oprócz wielu zabytkowych kamienic, które w swojej konstrukcji posiadają lukarny, zobaczyć je można również w Klasztorze Franciszkanów w Kłodzku (lukarna barokowa), czy w budynku ratusza w Jaworze (lukarna renesansowa). O tym, co to jest lukarna dachowa, jakie są jej rodzaje i jak w prawidłowy sposób ją wykonać, napisaliśmy w tym artykule.

Co to jest lukarna? Najprościej mówiąc, lukarna to specjalnie skonstruowana nadbudówka na dachu z pionowo osadzonym oknem. Jej najważniejszą funkcją jest odpowiednie doświetlenie poddasza użytkowego, ale przy okazji stanowi niebywałą dekorację.

Lukarna dachowa najczęściej występuje w zabytkowych domach oraz tych, które z zewnątrz mają przypominać stare budynki, dlatego zdecydowanie częściej pojawia się w projektach domów tradycyjnych, niż tych nowoczesnych. Lukarna w dachu stanowi dobrą alternatywę do okien dachowych, które są zdecydowanie mniej widoczne i nie wpływają w tak dużym stopniu na bryłę i konstrukcję budynku. 

Lukarna - jakie są rodzaje?

Lukarna oprócz rozmiaru może różnić się od siebie użytym materiałem czy konstrukcją. 

Lukarna rodzaje:

• lukarna jednospadowa — jest to najbardziej popularny i najprostszy do skonstruowania wariant;
• lukarna z dachem dwuspadowym — świetnie sprawdza się w przypadku dachów o średnim i wysokim spadku; 
• lukarna z dachem trójspadowym — wykorzystywana w dachach o małym nachyleniu; 
• bawole oko — schowana pod specjalnie przygotowanym dachem, wyróżnia się obłym kształtem; 
• trójkątna — często stosowana w łazienkach lub innych niedużych pomieszczeniach, jak sama nazwa wskazuje, ma trójkątny kształt. 

Lukarna konstrukcja — niezależnie od rodzaju lukarny, powinna ona zostać zamontowana w dachu obudowanego ściankami oraz zostać przykryta dachówką. W zależności od jej typu i ukształtowania wmontowane w nią okno może zabrać całą dostępną przestrzeń nadbudówki lub też jej fragment. Dach z lukarną wymaga fachowego zaprojektowania i zbudowania niezależnie od tego, który rodzaj lukarny wybierzesz. 

Lukarna pulpitowa

Lukarna pulpitowa to rodzaj lukarny jednospadowej, która cieszy się dużą popularnością szczególnie w grupie właścicieli domów jednorodzinnych. Montowana na dachach, których spadek wynosi nie mniej niż 40 stopni, niemal w całości likwiduje skosy i sprawia, że pomieszczenie jest tak samo dobrze oświetlone, jak te, w których zamontowane są tradycyjne okna. Ten rodzaj lukarny często wykorzystywany jest do stworzenia dodatkowego balkonu, dzięki czemu oprócz wiadomej funkcji użytkowej, możesz zyskać dużą ilość światła dziennego. 

Lukarna z dachem trójspadowym

Ten rodzaj lukarny jest również często stosowany w projektach domów jednorodzinnych i projektach domów wielorodzinnych, a w szczególności w domach w stylu willowym czy dworkowym. Lukarna z dachem trójspadowym może być stosowana na dachach o mniejszym spadku, a przez to, że wymusza zastosowanie szerszej nadbudówki, zapewnia dobre doświetlenie poddasza. 

Lukarna z dachem dwuspadowym

Lukarna dwuspadowa świetnie sprawdzi się w dachu o średnim i wysokim spadzie. Ten rodzaj lukarny najczęściej jest bardzo wąski (maksymalna szerokość wynosi tyle, co rozstaw krokwi dachu głównego), co może stanowić pewne problemy aranżacyjne wewnątrz domu. 

Lukarna trójkątna

Lukarna trójkątna ma bardzo małą powierzchnię, dlatego często używana jest jako sposób na doświetlenie łazienki czy niewielkiego holu. Duże nachylenie połaci sprawia, że idealnie sprawdzi się w domach w stylu góralskim, czy tych wybudowanych na terenie, w którym występują duże opady śniegu. 

Lukarna typu bawole oko

Jest to zdecydowanie najrzadziej spotykany typ lukarny, w szczególności, gdy mówimy o nowych domach, zaprojektowanych w stylu nowoczesnym czy minimalistycznym. Konstrukcja lukarny jest bardzo efektowna, a to wszystko za sprawą owalnego okna schowanego pod fantazyjnie ukształtowaną dachówką. 

Konstrukcja lukarny — na co zwrócić uwagę?

Konstrukcja lukarny w dużej mierze składa się ze ściany frontowej, ścian bocznych oraz dachu. Lukarna prosta w swojej konstrukcji nie sprawia więc dużego problemu, a największym wyzwaniem często jest jej prawidłowe ocieplenie oraz ochrona przed wilgocią. 

Konstrukcja lukarny drewnianej składa się z ramy frontowej, która pełni funkcję szkieletu i montowana jest do murłaty i krokwi. Na niej wykonuje się konstrukcję daszku oraz w następnym etapie — wstawia okno. Krokwie wspiera się na górnej belce ramy i krokwiach dachu. Konstrukcja lukarny dwuspadowej wygląda w większości tak samo, jedynie krokwie opiera się na płatwiach i belce kalenicowej mocowanych do ramy frontowej i krokwi dachu.

Konstrukcja lukarny jednospadowej murowanej często wzmacniania jest ramą wykonaną z żelbetu. Po specjalnym przygotowaniu murów należy wykonać drewnianą konstrukcję. W murowanych lukarnach jednospadowych, krowie opierają się na murłacie i krokwiach dachowych, natomiast konstrukcja lukarny dwuspadowej murowanej opiera się na ściankach bocznych i łączy w kalenicy. 

Lukarny konstrukcja — przed ułożeniem dachówki, warto ocieplić lukarnę z zewnątrz. Najlepiej użyć do tego celu takiego samego materiału, jaki będzie lub był położony na ścianach zewnętrznych naszego domu. 

Lukarna dachowa a przepisy prawa budowlanego

Budowa lukarny bez pozwolenia może mieć miejsce wtedy, gdy otrzymasz już zgodę na budowę całego domu, który zgodnie z projektem, posiada lukarny. W takiej sytuacji nie musisz starać się o dodatkowe potwierdzenia. Problem pojawia się wtedy, gdy do gotowego już domu, będziesz chciał dobudować lukarnę. Taka zmiana może stanowi duże odstępstwo od pierwotnego projektu i traktowana jest jako rozbudowę, dlatego zgodnie z treścią art. 36a ust. 1 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1409 z późn. zm.) wymaga uzyskania pozytywnej decyzji.

Lukarna czy okno dachowe?

Lukarna czy okno dachowe? To pytanie zadają sobie wszyscy posiadacze domów z poddaszem użytkowym. Niestety nie ma na nie dobrej odpowiedzi, ale jeśli przyjrzysz się cechom każdego z tych dwóch rozwiązań, z całą pewnością sam podejmiesz prawidłową decyzję. 

Okno dachowe możesz zamontować w połaci dachu pod tym samym kątem, co jego nachylenie. Taka konstrukcja jest niemal niewidoczna, ponieważ nie wystaje ponad pokrycie dachowe. Dodatkowo nie wymaga ingerencji w konstrukcję więźby, dzięki czemu inwestor nie musi starać się o pozwolenie na budowę. 

W porównaniu z lukarną, okno połaciowe może wydawać się zdecydowanie prostsze w konstrukcji. Przed ostateczną decyzją musisz jednak wziąć pod uwagę fakt, że ten rodzaj okien zdecydowanie szybciej się brudzi, a jego całkowite umycie może stanowić pewien problem. Dodatkowo okno połaciowe daje oświetlenie, które zależy od kształtu ościeża czy kąta nachylenia dachu, przez co nie jest w stanie doświetlić pomieszczenia w tak dużym stopniu, co lukarna. 

Przeczytaj: Jaki wybrać materiał na więźbę dachową?

Ile kosztuje budowa lukarny?

Ile kosztuje projekt lukarny? To wszystko zależy od wielkości i konstrukcji. Typowa lukarna dwuspadowa to koszt około 3 000 zł. W tej cenie otrzymasz okno o standardowych wymiarach, drewnianą konstrukcję z podszyciem, obróbki blacharskie, orynnowanie oraz robociznę. Zdecydowanie największy koszy stanowią tutaj same okna oraz materiał z poszyciem.

Ta fantazyjna konstrukcja potrafi kosztować nawet o 1 000 zł więcej od „tradycyjnej” lukarny, ponieważ wykorzystuje okno o nietypowym rozmiarze, które może kosztować nawet 1 200 zł. Za pozostałe materiały wraz z poszyciem, przyjdzie Ci zapłacić około 500 zł. Zdecydowanie największy koszt będzie stanowiła tu robocizna, która wyniesie 2 000 zł. 

Lukarna ile kosztuje? Jak widzisz, cena uzależniona jest od wielu czynników. Finalny koszt prawdopodobnie zwiększy się, jeśli zdecydujesz się na nowoczesną nadbudówkę o dużej szerokości. 

Jak wykonać lukarnę?

Lukarna jak zrobić? Zdecydowanie zalecamy, aby budową lukarny zajął się fachowiec, który ma specjalistyczną wiedzę oraz doświadczenie i wie jak zrobić lukarny na dachu. Jest to niezwykle istotne, ponieważ każdy błąd czy niedoróbka może mieć wpływ na całą konstrukcję dachu, a co za tym idzie na resztę budynku.

Na początku ważna jest koncepcja. Na tym etapie niezbędny będzie taki dokument jak lukarna projekt, zwłaszcza jeśli planujesz dobudować lukarnę do gotowego już budynku. Jeśli dopiero szukasz swojego wymarzonego domu, skorzystaj z gotowego projektu domu z lukarnami, a ich wykonaniem zajmie się firma budowlana. 

Lukarna dachowa— etapy budowy z gotowym zestawem konstrukcyjnym 

Do budowy lukarny możesz wykorzystać gotowy zestaw konstrukcyjny. Dzięki niemu zyskasz pewność, że wszystkie elementy będą do siebie idealnie pasować, a cała konstrukcja będzie odpowiednio szczelna. 

1. Przygotuj zgodnie z projektem otwór w konstrukcji dachu.
2. W górnej i dolnej części otworu zamontuj belki.
3. Zamontuj boczne elementy.
4. W wyznaczonym do tego miejscu umieść belkę środkową. 
5. Zamontuj ramę. 
6. Wstaw ościeżnice okienne. 
7. Wokół okna przytwierdź izolację przeciwwilgociową. 
8. Zamontuj kołnierz uszczelniający wraz z rynną, która będzie odpowiedzialna za odpływ wody.
9. Wewnątrz domu zamocuj izolację przeciw wilgoci. 

Wykończenie lukarny — o czym warto pamiętać?

Lukarna jak wykończyć? Zdecydowałeś się na budowę lukarny i zastanawiasz się, w jaki sposób ją wykończyć? To wszystko zależy od materiału, z którego została wykonana elewacja domu oraz pokrycie dachowe. W niektórych przypadkach, w szczególności, gdy mówimy o domach klasycznych, zabudowa lukarny powinna zostać wykonana z drewna.

Jest to materiał, który cechuje się niezwykłą trwałością, a odpowiednia zaimpregnowany będzie też odporny na wilgoć czy pleśń. Lukarna nowoczesna może zostać wykończona tynkiem cienkowarstwowym silikonowym lub silikatowym, który nie przyjmuje brudu oraz jest odporny na różnice temperatur.

Coraz częściej można spotkać się też z wykończeniem wykonanym z paneli winylowych (tzw. siding), które swoim wyglądem przypominają drewno. Najdroższą, ale jednocześnie najtrwalszą metodą wykończenia lukarny jest obudowie jej blachą miedzianą, cynkowo-tytanową lub aluminiowo-tytanową. Na ten materiał często decydują się właściciele nowoczesnych domów, zaaranżowanych w stylu minimalistycznym. 

Dowiedz się: Blacha na dach - blacha dachowa. Co warto wiedzieć?

Jak prawidłowo ocieplić lukarnę?

Prawidłowe ocieplenie lukarny jest tak samo ważne, jak ocieplenie wszystkich ścian w naszym domu. Zwłaszcza w tzw. newralgicznych miejscach, należy pamiętać o tym, aby zachować ciągłość izolacji i dokładnie połączyć ze sobą folię dachową. Jak ocieplić lukarny dachowe? Na początku należy zabezpieczyć lukarnę od zewnątrz, a dopiero później od wewnątrz budynku. 

Ocieplenie lukarny od zewnątrz można wykonać przy pomocy wełny mineralnej, dodatkowo zabezpieczając ją folią paroizolacyjną tak jak resztę dachu. Ściany zabezpieczymy deskami lub możemy przykleić płyty styropianowe ułożone na siatce z włókna szklanego, a całość otynkować. Ocieplenie lukarny od wewnątrz można wykonać przy pomocy wełny, płyt gipsowo — kartonowych oraz masy szpachlowej. 

Lukarna jak ocieplić? Problemem, jakim jest lukarna ocieplenie, powinni zająć się fachowcy, którzy budują Twój dom. Ważne, aby wszystkie elementy, nawet te najmniejsze były odpowiednio ocieplone, ponieważ często wystarczy jedna mała szczelina, aby na dobre zmrozić całą powierzchnię. 

Sprawdź: Jak krok po kroku wykonać ocieplenie dachu?

Lukarny — zalety i wady

Lukarna na dachu wiąże się z wysokimi kosztami budowy. Chociaż stanowi dokonały element dekoracyjny oraz dobrze doświetla poddasze, może nie sprawdzić się w każdym budynku. Sprawdź jakie wady i zalety mają lukarny. 

Zalety lukarny: 

• bardzo dobre doświetlenie poddasza;
• brak problemów z utrzymaniem czystości (dobry dostęp do okna); 
• łatwość zagospodarowania przestrzeni mieszkalnej; 
• możliwość wykonania projektu lukarny z balkonem.

Wady:

• wysoki koszt budowy;
• wstawienie lukarny do gotowego budynku, wymaga pozwolenia na budowę.

Dom z lukarną czy bez — kiedy warto się zdecydować na gotową lukarnę?

Dom z lukarną stanowi świetne urozmaicenie dla zewnętrznej fasady budynku. Często stanowi jedyny element dekoracyjny, który wyróżnia nasz dom na tle sąsiadujących budynków i nadaje mu niepowtarzalnego charakteru. Jeśli pierwotny projekt Twojego domu nie zakłada budowy lukarny, zawsze możesz ją dobudować np. przy okazji remontu. Gotowa lukarna to „produkt”, po który sięga spora część inwestorów. 

Dom z dużą lukarną jest zdecydowanie lepiej doświetlony, a w szczególności poddasze, hol czy łazienka, w której się znajduje. W niektórych przypadkach możesz wstawić okno balkonowe, które oprócz większej ilości światła, spełni dodatkowe funkcje. 

Domy z lukarną cały czas cieszą się dużym powodzeniem. Jeśli podoba Ci się takie rozwiązanie, to warto, wdrożyć je w życie jeszcze przed zakupem projektu, wybierając ten z gotową lukarną. Dzięki temu unikniesz niepotrzebnego bałaganu oraz nie będziesz musiał starać się o nowe pozwolenie na budowę.