Co to jest szachulec i czym jest zabudowa szachulcowa?

Co to jest szachulec?

Szachulec to bardzo charakterystyczny typ ściany szkieletowej, w którym zastosowana jest drewniana rama wypełniona gliną. Najbardziej kojarzony jest on z charakterystycznymi deskowaniami układanymi w kwadraty, prostokąty lub trójkąty. W projekcie domu zwykle podkreśla się je dodatkowo innym kolorem, dzięki czemu tworzą kontrastującą, rzucającą się w oczy elewację.

Tradycyjne domy szachulcowe mają stosunkowo małe okna oraz drzwi. Poza drewnem oraz gliną przy ich wykonywaniu stosuje się również inne materiały naturalne. Dachy kryte są strzechą, gontem lub w bardziej nowoczesnym wydaniu, dachówką. Cokoły natomiast wykonywane są z cegieł lub kamieni narzutowych.

Więcej o rodzajach pokryć dachu znajdziesz tutaj: Jakie pokrycie dachu wybrać?

Szachulec czy mur pruski? Skąd pochodzi nazwa domu szachulcowego?

Domy szachulcowe bardzo często mylone są z tak zwanym murem pruskim. Czym się od siebie różnią? Podczas gdy mur pruski wypełniony jest cegłami, ściana szachulcowa ma gliniano – słomiane lub gliniano – trzcinowe wypełnienie. Nazwa ściany, a także tego specyficznego typu budownictwa pochodzi prawdopodobnie od drewnianych poziomych elementów. Ówcześnie to właśnie te bale nazywano szachulcami.

Zobacz projekty domów szachulcowych

D199 - Paula wersja drewniana

4 399 zł

4 399 zł

Teo 3

4 549 zł

4 549 zł

Projekty domów szachulcowych

W Polsce zabudowa szachulcowa stosowana była głównie na Pomorzu oraz w Sudetach. Dzisiaj wiele osób kojarzy ją między innymi ze śląskimi Kościołami Pokoju. Pierwsze konstrukcje szachulcowe były używane nawet 6000 lat temu. Najstarszym zachowanym elementem przedstawiającym tę sztukę są szachulce stworzone w Pompejach w 79. roku naszej ery.

Czym się charakteryzuje dom w zabudowie szachulcowej?

Dom wykonany w konstrukcji szkieletowej w dużej mierze przypomina współczesne domy szkieletowe. Elementami konstrukcji są:

• podwalina – belka oparta na całej długości na fundamentach,
• oczep – belka górna zamykająca ścianę i przejmująca na siebie obciążenia z krokwi dachowych lub belek stropowych,
• słupy nośne – połączone z oczepem oraz podwaliną czopami,
• rygle oraz zastrzały – wzmacniające konstrukcję ściany.

Rygle mają za zadanie przenosić obciążenia od wypełnienia do słupów, ograniczać drzwi oraz otwory okienne, a także dzielić pola między słupami. Zastrzały natomiast służą do przenoszenia siły działania wiatru oraz odpowiadają za stabilność budowli. Wprowadzane są w sąsiedztwo otworów okiennych lub drzwiowych lub w narożniki ścian.

Dom szachulcowy, a co za tym idzie konstrukcja szachulcowa, wykonane są z drewna iglastego albo dębowego. Wszystkie elementy mają bardzo podobny przekrój, a do ich łącznia nie używa się metalowych części. Zamiast nich wykorzystuje się gwoździe drewniane. Poszczególne elementy są ponadto heblowane oraz impregnowane. Do impregnacji stosuje się zarówno preparaty bezbarwne, jak i kolorowe, które powodują, że drewno nabiera oryginalnych barw.

Aktualnie przestrzeń między belkami wypełnia się cegłą lub gliną pomieszaną z trzciną. Kiedyś do gliny dodawano również sieczkę lub inny materiał, który miał ułatwiać jej wiązanie się. Przestrzeń między belkowa była natomiast wypełniana pionowymi szczapami.

Czy dzisiejszych czasach buduje się domy szachulcowe?

Mimo że budownictwo szachulcowe kojarzy się przede wszystkim historycznie, aktualnie wciąż powstają domy nawiązujące do tradycyjnych wzorców. Zwykle sięga się po nie, aby zachować miejscową stylistykę architektury, chociaż część osób kieruje się wyłącznie względami estetycznymi.

Współczesne domy szachulcowe to zwykle typowe budynki wiejskie, ale zdarzają się również na terenie miast. W pierwszym przypadku są to domy z dachem dwuspadowym, w których ściana szachulcowa pełni głównie funkcję ozdobną. Niekiedy ozdabiane są one dodatkowo drewnianymi gankami oraz podcieniami.

Budynki w architekturze miejskiej są natomiast uatrakcyjniane przez ceramiczną karpiówkę lub dachówkę zakładkową. Wykorzystuje się również lukarny, a nawet wieżyczki. Projektanci sięgają również po różnorodne kolory.

Kiedyś zabudowa szachulcowa była najbardziej popularna na Warmii i Mazurach, na Dolnym Śląsku oraz na Pomorzu, dlatego dzisiaj również głównie w tych regionach powstają nowe lub odremontowane domy szachulcowe.

Jak wygląda renowacja domu szachulcowego?

Renowacja domu szachulcowego wymaga posiadania wiedzy z zakresu dawnych zasad budowania w regionie oraz odpowiednio dużego budżetu. Niestety często okazuje się, że brakuje obu tych czynników.

Ze względów ekonomicznych domy szachulcowe przykrywa się styropianem, przez co niestety tracą swój wyjątkowy wygląd. Przemyślana renowacja może na przykład być wykonana z wykorzystaniem deskowania stylizowanego na budownictwo szkieletowe lub ewentualnie z charakterystycznym malowaniem.

Chcesz uniknąć częstych renowacji? Sprawdź, jak zabezpieczyć drewno, aby służyło przez lata!

Jak urządzić dom w zabudowie szachulcowej?

Dom w zabudowie szachulcowej możesz urządzić dowolnie, jednak zdecydowanie najlepiej we wnętrzach nawiązać do stylistyki całego budynku. W środku świetnie sprawdzi się więc styl rustykalny lub vintage.

Jeśli Twój dom znajduje się poza miastem, warto zadbać o to, aby miał sielski klimat. Zdecydowanie sprawdzi się tutaj wykorzystanie naturalnego drewna oraz skórzanych materiałów. Dzięki ciemniejszym barwom dom będzie dawał poczucie przytulności oraz kojarzyć się z naturą.

W domu szachulcowym nie powinieneś bać się niedoskonałości. Świetnie będą prezentować się naturalne tkaniny z przetarciami, czy trochę nierówno zabejcowane deski. Do wykończenia pomieszczeń możesz sięgnąć po kamień, cegłę lub glinę. Szczególnie gliniane elementy podkreślać będą sposób budowy domu szachulcowego.

Wśród elementów dekoracyjnych nie może zabraknąć koców, pledów oraz dywanów z naturalnych tkanin. W tym przypadku sprawdzi się len, wełna oraz bawełna. Projektanci chętnie sięgają również po ręcznie wykonywane ozdoby: drewniane ramy, półki, czy deseczki. Dopełnieniem całości będą natomiast dary natury: poroża, patyczki, czy ptasie gniazda.

Nie ma przeszkód, aby rustykalne wnętrze przełamać nowoczesnymi elementami. To szczególnie dobry pomysł, jeśli budujesz nowy dom stylizowany na szachulcowy. Możesz wykorzystać w nim proste w formie industrialne krzesła, żarówki bez abażurów, czy malowaną na biało cegłę. W ten sposób dom nabierze bardziej współczesnej formy, ale przy tym będzie mieć niepowtarzalny klimat starego budownictwa.

Jakie są wady i zalety domu szachulcowego?

Dom szachulcowy to piękny rodzaj domu z tradycją. Nie każdemu jednak taka forma budownictwa będzie odpowiadać. Zanim zdecydujesz się zakupić projekt, rozważ wszystkie jego słabe oraz mocne strony, aby później nie być niemile zaskoczonym.

Zalety domu szachulcowego

• wyjątkowy wygląd wyróżniający się spośród prostych brył;
• budownictwo z poszanowaniem dla tradycji regionu;
• wykorzystanie naturalnych materiałów;
• możliwość zakupienia domu z historią;
• stosunkowo niski koszt budowy;
• wykonany z łatwo dostępnej oraz niezbyt kosztownej gliny;
• odpowiednio wykonane są niezwykle trwałe i mogą służyć wielu pokoleniom;

Wady domu szachulcowego

• wpisuje się w krajobraz tylko konkretnych regionów;
• ma niewielkie okna;
• starszy dom może być kosztowny do odnowienia;
• nie przypadnie do gustu fanom nowoczesnych projektów domów;

Dlaczego warto zdecydować się na budowę domu szachulcowego?

Domy szachulcowe robią duże wrażenie szczególnie na miłośnikach starszych stylów w budownictwie. Nie tylko są atrakcyjne wizualnie same w sobie, ale również upiększają otoczenie. Dzięki nim region może wyróżnić się na tle innych miejsc w Polsce. Z pewnością dom stylizowany na wiekowy przypadnie do gustu miłośnikom tradycji.

Domy szachulcowe chętnie wybierane są przez inwestorów, którzy budują nieruchomość pod wynajem turystyczny lub agroturystykę. Zwykle to mniej pracochłonna oraz tańsza opcja niż odnawianie starych siedlisk z szachulca. Zbudowanie domu od zera ułatwia również zadbanie o komfort oraz bezpieczeństwo użytkowania budynku.

Przykłady projektów domów szachulcowych na Extradom

Jeśli nie chcesz remontować starego domu ze względów ekonomicznych, funkcjonalnych lub lokalizacyjnych, możesz postawić na gotowy projekt nawiązujący wyglądem do tradycyjnego budownictwa szachulcowego. Przygotowaliśmy kilka projektów, które łączą w sobie charakterystyczny wygląd z udogodnieniami typowymi dla współczesnych domów. Jakie opcje warto wziąć pod uwagę?

Projekt Paula – drewniany dom na planie prostokąta

Projekt domu szachulcowego Paula to propozycja dla inwestorów poszukujących mniejszych domów. Projekt ma ponad 92 metry kwadratowe powierzchni użytkowej, na której znalazły się: salon z kominkiem, trzy pokoje, dwie łazienki oraz jedno stanowisko garażowe. Dom ma jasną elewację z deskowaniem oraz dwa piętra.

Projekt RS-9 – dom szachulcowy w stylu nowoczesnej stodoły

Projekt domu RS -9 to idealna propozycja, jeśli poszukujesz domu w stylu nowoczesnej stodoły. Mimo że elewacja obłożona jest tradycyjnym deskowaniem, zastosowano również panoramiczne okna oraz dekoracyjne elementy ceglane. Powierzchnia użytkowa domu to 168 metrów kwadratowych, na których uwzględniono salon, cztery pokoje oraz trzy łazienki. Koszt budowy szacowany jest na 245 000 złotych.

Projekt Teo 3 – dom z wyjątkową elewacją

Projekt domu Teo 3 wyróżnia ciekawa elewacja: połączenie tradycyjnego deskowania z obłożeniem drewnem. Dom ma stosunkowo niewielką powierzchnię, wynoszącą niecałe 87 metrów kwadratowych. Znalazło się w nim jednak miejsce na salon, trzy pokoje, dwie łazienki oraz stanowisko na samochód. Sprawdzi się na działce o średniej wielkości.