Instalacja systemu smart home krok po kroku

Jeśli planujesz wybudować dom jednorodzinny, to masz doskonałą okazję, aby zaprojektować system zarządzania budynkiem. Na tym etapie rozszerza się plan instalacji elektrycznej o elementy, które umożliwią Ci sterowanie rozmaitymi urządzeniami i zaprogramowanie ich automatycznych reakcji na bodźce z zewnątrz. Takich modyfikacji dokonuje się również podczas gruntownego remontu.

Co zrobić, kiedy nie chcesz odświeżać czterech kątów, a marzy Ci się inteligentny dom? Na szczęście możesz wdrożyć system smart home w bezinwazyjny sposób. Wystarczy, że kupisz kompatybilne akcesoria i urządzenia z modułami do komunikacji bezprzewodowej. Dzięki temu rozwiązaniu nie musisz ani skuwać tynków, ani maskować okablowania. Przeczytaj, jak się przygotować do instalacji automatyki domowej w obu wariantach!

Projekt instalacji inteligentnego domu – pierwsze kroki dla inwestorów

1. Przeanalizuj, jakie pomieszczenia chcesz objąć systemem automatyki domowej. 
   Jeśli masz ograniczony budżet, możesz wykluczyć np. sporadycznie używane pokoje gościnne.
2. Pomyśl, które funkcje systemu smart home stanowią dla Ciebie największe udogodnienie. 
   Czy zależy Ci na automatycznym zarządzaniu mikroklimatem w domu? Marzysz o inteligentnym oświetleniu, które samoczynnie dopasowuje się do pory dnia i tworzy odpowiedni nastrój?
3. Określ, jak chcesz sterować instalacją inteligentnego domu. 
   System może uwzględniać potrzeby młodszych i starszych domowników, czyli aplikacje na urządzenia mobilne oraz panele ścienne z tradycyjnymi przyciskami.
4. Rozważ, czy potrzebujesz funkcji programowania scenariuszy, które będą automatycznie realizowane przez instalację. 
   Harmonogramy mogą przewidywać np. obniżanie temperatury i poziomu wilgotności w wybranych godzinach oraz pomieszczeniach.
5. Zastanów się, czy wolisz współpracować z niezależnymi specjalistami, czy zlecić projekt inteligentnego domu firmie wyspecjalizowanej w automatyce domowej. 
   Pierwszy wariant zapewnia większą elastyczność, ponieważ nie zamyka inwestorów na rozwiązania jednego dostawcy, aczkolwiek zajmuje więcej czasu i może wygenerować wyższe koszty. Inwestor zastępczy ułatwi Ci podjęcie decyzji oraz wesprze w koordynacji prac.

Przeczytaj również: Budowa domu krok po kroku. Od czego zacząć budowę domu?

Jakie są rodzaje instalacji smart home?

Systemy automatyki domowej wykorzystują komunikację przewodową i bezprzewodową.

• System przewodowy – jest zintegrowany z instalacją elektryczną, która pełni funkcję zasilającą i sterującą. Okablowanie inteligentnego domu przekazuje sygnały elektryczne z informacjami od czujników do poszczególnych elementów układu, np. automatycznych żaluzji zewnętrznych.
• System bezprzewodowy – działa niezależnie od instalacji elektrycznej, która odgrywa wyłącznie tradycyjną rolę, czyli zasila sprzęty. System bez kabli przesyła dane za pośrednictwem fal radiowych.
• System hybrydowy (mieszany) – ten model łączy transmisję przewodową i bezprzewodową. Instalacja elektryczna pozwala na zarządzanie głównymi częściami inteligentnego domu (np. oświetleniem i żaluzjami) oraz ich ścisłą współpracę (np. na podstawie odczytów z czujnika zmierzchu), a łączność internetowa umożliwia sterowanie urządzeniami odgrywającymi rolę uzupełniającą (np. multimediami).

System przewodowy smart home

System przewodowy bazuje na okablowaniu ukrytym w ścianach budynku. Zintegrowanie systemu smart home z instalacją elektryczną jest możliwe na etapie budowy domu lub gruntownego remontu nieruchomości. Ta ścieżka wymaga konsultacji inwestorów z architektami, projektantami wnętrz oraz specjalistami ze stosownymi uprawnieniami SEP, którzy zajmą się montażem instalacji elektrycznej. Prace powinny zostać zakończone testami systemu i przeszkoleniem domowników.

Zobacz również: Co oznaczają kolory i opisy przewodów elektrycznych?

Schemat instalacji elektrycznej w inteligentnym domu

Instalację elektryczną w inteligentnym domu rozszerza się tak, aby umożliwić lokatorom zarządzanie różnymi sprzętami, które komunikują się między sobą i reagują na czynniki zewnętrzne. Centrum systemu przewodowego stanowi rozdzielnica elektryczna. W tym miejscu zbiegają się wszystkie elementy układu.

Rozdzielnica zawiera m.in. aktory realizujące „polecenia” od rozlokowanych w domu sensorów, które odczytują dane środowiskowe (np. ruch lub temperaturę w pokoju) i transformują je w sygnały elektryczne (np. informację o włączeniu światła lub skręceniu ogrzewania elektrycznego). 

Podstawowy schemat gwiazdy zakłada, że każde urządzenie w systemie smart home (nawet drobny czujnik!) jest połączone oddzielnym przewodem z szafą rozdzielczą. Ze względu na zredukowanie jej rozmiaru stosuje się inne topologie, np. drzewa, które ograniczają liczbę kabli. Rozbudowana instalacja elektryczna może wykorzystywać kilka skrzynek rozdzielczych.

Rozdzielnicę natynkową w inteligentnym domu montuje się w pomieszczeniu technicznym. Domownicy zarządzają systemem za pomocą przycisków klawiszowych lub paneli dotykowych zamontowanych na ścianach, bezprzewodowych pilotów bądź aplikacji na urządzeniach mobilnych.

Może Cię zainteresować: Jak wybrać i zaprogramować sterownik do pieca?

Zalety i wady systemu smart home w instalacji elektrycznej

System przewodowy jest szczególnie polecany inwestorom wznoszącym domy piętrowe, w których okablowanie zapewnia niezakłóconą komunikację między urządzeniami na różnych poziomach. Instalacje są projektowane tak, aby ewentualna awaria pojedynczego elementu sterującego nie zaburzała pracy innych jednostek.

Czy brak możliwości przeniesienia systemu przewodowego do innej lokalizacji jest wadą inteligentnego domu? Niekoniecznie, ponieważ rozwiązania smart home podnoszą wartość nieruchomości. Chociaż zmiana miejsca zamieszkania oznacza pożegnanie się ze spersonalizowaną automatyką, wyższa kwota za sprzedaż domu może zrekompensować tę stratę i ułatwić wdrożenie systemu w nowym lokalu.

Zerknij do poradnika: Jak wygląda wycena nieruchomości i ile kosztuje?

System bezprzewodowy smart home

System smart home w wariancie bezprzewodowym bazuje na komunikacji zdalnej za pomocą Wi-Fi, Bluetooth czy BLE (Bluetooth Low Energy). Niektóre rozwiązania wykorzystują sieci mesh, np. Z-Wave lub Zigbee. Zużywają mniej energii w porównaniu z Wi-Fi, co wpływa na żywotność urządzeń zasilanych bateryjnie. Wybierając protokół, warto przeanalizować także:

• przepustowość danych,
• maksymalny zasięg,
• podatność na zakłócenia,
• kompatybilność urządzeń z danym standardem.

Jeżeli ściany domu wykonano z materiałów, które tłumią zasięg, np. żelazobetonu, wdrożenie systemu smart home w wersji bez kabli może wymagać zastosowania wzmacniaczy sygnału (tzw. repeaterów). Płytki ceglane, ścianki lustrzane czy przegrody szklane również przyczyniają się do niestabilnej łączności.

Jak rozwijać inteligentny dom, nie ingerując w okablowanie? Wystarczy zbudować system zdalnie zarządzanych elementów, które ukrywa się w puszkach instalacyjnych czy oprawach oświetleniowych. Minimalistyczne czujniki zasilane bateryjnie przymocowuje się za pomocą taśm montażowych do różnych powierzchni – drzwi, okien czy ścian. 

Popularnym rozwiązaniem są także adaptery typu plug & play. Wystarczy je włożyć do gniazdek elektrycznych, aby sterować zasilaniem sprzętów z dowolnego miejsca.

System bezprzewodowy może być:

●    scentralizowany – wyposażony w jednostkę centralną do zarządzania setkami urządzeń bezprzewodowych lub oparty na jednej aplikacji zainstalowanej na urządzeniu mobilnym z systemem Android bądź iOS. Centralka kompatybilna z asystentami Amazon, Apple i Google reaguje na komendy głosowe;

●    zdecentralizowany – kontrolowany za pomocą co najmniej kilku aplikacji, które odpowiadają za poszczególne obszary w inteligentnym domu (np. oświetlenie) lub urządzenia danego producenta (np. sprzęt AGD w kuchni).

https://depositphotos.com/pl/photo/smart-phone-smart-house-home-automation-device-app-icons-273006768.html
Alt: Zarządzanie systemem bezprzewodowym smart home z poziomu smartfona

Sprawdź: Jak połączyć wentylator łazienkowy z czujnikiem wilgotności?

Zalety i wady systemu bezprzewodowego w automatyce domowej

Instalacja smart home bez okablowania sprzyja łatwemu przemeblowaniu pomieszczeń. Ominą Cię inwazyjne, skomplikowane przeróbki – wystarczy zmienić lokalizację sensorów i urządzeń. Jedyne, o co musisz zadbać, to podłączenie niektórych sprzętów do zasilania sieciowego. Kiedy się przeprowadzisz, odtworzysz inteligentny układ w nowym domu, nie przeprowadzając gruntownego remontu.

System bezprzewodowy można stopniowo rozbudowywać, aczkolwiek lepiej z góry zaplanować sposób zarządzania urządzeniami. Użytkowanie wielu aplikacji różnych producentów może się okazać uciążliwe. Z tego względu warto wybrać centralę fizyczną lub jedną aplikację, a następnie dopasowywać poszczególne sprzęty, tworząc spójną strukturę.

Niestety, system bezprzewodowy jest podatny na ingerencję osób trzecich, zakłócenia elektromagnetyczne i bariery fizyczne. Pamiętaj, aby wdrożyć zabezpieczenia, które utrudniają przejęcie kontroli nad oprogramowaniem, oraz wzmacniacze sygnału, aby zapobiec niestabilnej łączności. System smart home z wielostopniowym uwierzytelnianiem może wykorzystywać mechanizmy biometryczne (np. czytniki linii papilarnych) oraz dodatkowe akcesoria (np. piloty i karty zbliżeniowe).

Jak instalacja smart home poprawia bezpieczeństwo domowników?

System automatyki domowej zawiera czujniki, które zwiększają poziom bezpieczeństwa lokatorów w inteligentnym domu. Smart home chroni domowników przed zagrożeniami zewnętrznymi (np. włamywaczami i zjawiskami atmosferycznymi) oraz wewnętrznymi (np. zatruciem czadem).

Przeczytaj: Jaki czujnik gazu i czadu kupić? Montaż i obsługa

Kiedy inteligentne czujniki wykrywają niepożądany ruch na posesji, szczególnie podczas nieobecności lokatorów, uruchamiają alarm dźwiękowy i wizualny oraz wysyłają powiadomienie w aplikacji zainstalowanej na urządzeniu mobilnym. System bezpieczeństwa doskonale uzupełniają także kontaktrony, czyli sensory alarmujące o nieautoryzowanym otwarciu drzwi zewnętrznych i wewnętrznych. Co więcej, system automatyki domowej z sensorami deszczu zapobiega zalaniu pomieszczeń podczas intensywnych opadów, ponieważ umożliwia samoczynne zamykanie okien.

 

Ile kosztuje instalacja w inteligentnym domu?

Cena instalacji w inteligentnym domu sięga od kilku tysięcy do kilkudziesięciu tysięcy złotych w zależności od rodzaju systemu i stopnia zaawansowania rozwiązań. Jeśli zdecydujesz się na rozszerzenie instalacji elektrycznej o system smart home, możesz zapłacić od 200 zł do 600 zł za 1 m² powierzchni domu. Kwota nie obejmuje elementów wyposażenia i urządzeń końcowych, czyli m.in. kaloryferów, lamp, rolet.

Wydatek na system bezprzewodowy zależy przede wszystkim od kosztu centrali, routerów oraz innych sprzętów komunikujących się bez kabli. Co istotne, ten wariant inteligentnego domu może wymagać zmiany abonamentu internetu stacjonarnego ze względu na niedostateczne parametry łączności. 

Układając kosztorys domu, weź pod uwagę najdrobniejsze elementy, np. gniazdka z Wi-Fi. Kiedy podsumujesz ceny niepozornych akcesoriów, może się okazać, że podwyższają budżet nawet o kilka tysięcy złotych.

Pamiętaj, że inwestycja w instalację smart home obniża koszty eksploatacji nieruchomości – szczególnie pod kątem zużycia ciepła i prądu. To sprawia, że automatyka domowa ma zastosowanie w energooszczędnych domach.

Zobacz: Cennik usług elektrycznych

O czym warto pamiętać, planując rozbudowę instalacji inteligentnego domu?

O ile systemy smart home – zarówno przewodowe, jak i bezprzewodowe – podlegają rozbudowie, o tyle mają pewne ograniczenia, o których warto pomyśleć na etapie projektowania.

Jeżeli chcesz zintegrować automatykę domową z instalacją elektryczną, zwróć uwagę, czy producent umożliwia rozszerzenie układu za pomocą systemów radiowych. Dzięki temu unikniesz remontu oraz ingerencji w okablowanie. Zweryfikuj także dostępność przejściówek, które pozwalają wymienić kompatybilne akcesoria i urządzenia na modele dowolnej marki.

Zanim kupisz jednostkę centralną do zdalnego zarządzania inteligentnymi sprzętami, sprawdź, czy producent ograniczył maksymalną liczbę urządzeń podłączonych do centralki. Zerknij również na kompatybilność hubu z różnymi protokołami. Im wszechstronniejsza centrala, tym większe możliwości rozbudowy domu w stylu smart w przyszłości.