Jak zaprojektować i przystosować dom dla osób niepełnosprawnych?

Dom przystosowany do wymogów osoby, która ma trudności z samodzielnym przemieszczaniem się, powinien zapewniać jej dostęp do każdego pomieszczenia, bezpieczeństwo i – co najważniejsze – wygodę użytkowania. Warto więc już na wstępie wyeliminować wszelkie bariery architektoniczno-budowlane, jak i te związane z wyposażeniem wnętrza. Wybierając projektu domu, zdecydujmy się na ten, który już na wstępie będzie dostosowany do szczególnych potrzeb domowników i nie będzie wymagał dokonywania wielu zmian.

Dom dla osób niepełnosprawnych – na co zwrócić uwagę? 

Na etapie zakupu projekt domu dla osób niepełnosprawnych warto zwrócić uwagę na drobiazgi, które pomogą w wygodnym funkcjonowaniu. Niektóre rozwiązania można wdrożyć już na etapie tworzenia dokumentacji projektowej, bez konieczności wykonywania kosztownego remontu w przyszłości. O czym mowa?

Przede wszystkim o eliminacji tzw. barier architektonicznych, do których możemy zaliczyć: schody, wysokie progi w wejściu i na przejściach czy różnice poziomów na kondygnacjach.

Dla osób niepełnosprawnych dużym problemem mogą stać się również z pozoru błahe rzeczy takie jak: za wysoko zamontowane blaty robocze czy konieczność korzystania z kuchenki gazowej zamiast elektrycznej.

Jednak w tym przypadku prawidłowe wykończenie domu nie wystarczy. Ważne jest też odpowiednie zagospodarowanie przestrzeni wokół budynku. Zamiast krawężników czy progów, warto pomyśleć o montażu ramp lub w przystosować teren w taki sposób, aby posiadał naturalne pochylenia. Zamontowana furtka powinna również być nieco szersza niż standardowa, podobnie jak drzwi wejściowe do domu. 

Jakie są przepisy prawa budowlanego dotyczące domów dla osób niepełnosprawnych?

Prawo budowlane, a niepełnosprawni. Dom, z którego korzystają osoby o niepełnej sprawności ruchowej, powinien zostać zaprojektowany zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dokładne wytyczne znalazły się w dwóch dokumentach: znowelizowanej Ustawie Prawo budowlane oraz w „Warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie”.

W szczególności warto zainteresować się art. 5 ust. 1 pkt 4 Prawa Budowlanego, który mówi, że „Obiekt budowlany […] należy projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne”.

Prawo budowlane – niepełnosprawni

W Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wymienione zostały wymogi dla osób niepełnosprawnych. Do najważniejszych należą:

• dostęp do budynku powinien być umożliwiony przez co najmniej jedno wejście;
• nachylenie podłużne dojść (chodników) nie powinno przekraczać 5%, a poprzeczne – 2%;
• wysokość ogólnodostępnych przejść do ruchu pieszego nie może być mniejsza niż 2,2 m;
• bramy i furtki w ogrodzeniu nie mogą mieć progów utrudniających wjazd osób niepełnosprawnych na wózkach inwalidzkich;
• w domach wyposażonych w dźwigi należy przewidzieć przystępny wjazd na wszystkie kondygnacje;
• w domach bez dźwigów niezbędne jest zaprojektowanie pochylni lub innych urządzeń technicznych zapewniających bezpośredni dostęp na parter budynku;
• wymiary i kształt korytarzy, holi i przedsionków powinny być dostosowane do swobodnego ruchu i manewru wózka inwalidzkiego.

Przeczytaj: Budownictwo senioralne w Polsce – jak powinny wyglądać domy senioralne w Polsce?

Jak dostosować dom do potrzeb osoby niepełnosprawnej? 

Wiesz już, że wnętrze domu powinno zapewniać jego mieszkańcom swobodne poruszanie się na wózku. Do wejścia do budynku dla osób niepełnosprawnych powinny zostać doprowadzone dojścia o szerokości minimalnej 1,5 m, przy czym jedno z nich musi zapewnić dostęp do całego budynku. Minimalna szerokość drzwi to w tym wypadku 90 cm, a wysokość 200 cm.

Pamiętaj jednak o tym, że im szerszy będzie otwór ościeżnicy, tym lepiej. Tam, gdzie jest taka konieczność, powinien zostać umieszczony specjalny podjazd dla niepełnosprawnych, aby uniknąć tworzenia jakichkolwiek progów.

Wybierając projekt domu dla osoby niepełnosprawnej, zdecyduj się na ten, który uwzględnia wszelkie wytyczne pochodzące ze wspomnianego wyżej Rozporządzenia Ministra Infrastruktury. Korytarz dla niepełnosprawnych powinien mieć wymiary co najmniej 1,5 m szerokości, tak aby zapewniać swobodną rotację wózka inwalidzkiego.

Z kolei pomieszczenia takie jak: pokoje i kuchnia należy projektować o metrażu nie mniejszym niż 16 m2, przy czym należy uwzględnić w każdym wnętrzu okręg manewru wózka o średnicy 1,5 m. W ciągu komunikacyjnym nie stawiajmy żadnych mebli oraz stojących ozdób. Nie tylko ułatwi to przemieszczanie się, ale też zminimalizuje ryzyko uszkodzenia wyposażenia czy też samego wózka.

Ważna jest również szerokość drzwi dla niepełnosprawnych. Wewnętrzne skrzydła powinny być bardzo szerokie (najmniej 90 cm) i uchylać się na minimalny kąt 90^o. Co ważne muszą one zostać pozbawione progów, podobnie jak drzwi zewnętrzne. Tradycyjne klamki w tym przypadku mogą nie zdać egzaminu. Warto zastąpić je np. pionowymi uchwytami.

Ważne są również okna, które powinny być usytuowane na wysokości do 0,6 m od podłogi – użytkownik powinien móc swobodnie regulować je z pozycji siedzącej. Zasięg dłoni osoby na wózku to bowiem zakres od około 40 do 150 cm nad podłogą.

Wykończenie podłóg koniecznie powinno zostać wykonane z gładkiego i antypoślizgowego tworzywa. Na posadzce nie powinny znajdować się żadne dywany i wykładziny z włosiem, które mogą utrudniać poruszanie na wózku czy też o kulach.

Podobne warunki dotyczą ogrodu i zagospodarowania terenu wokół domu. Warto postawić na stabilną kostkę lub beton oraz zamontować wygodny i szeroki podjazd dla niepełnosprawnych.

Jakie wymiary ma mieć podjazd dla niepełnosprawnych? Przede wszystkim takie, aby umożliwić osobie poruszającej się na wózku swobodny dostęp do budynku bez nadmiernego wysiłku. Przepisy mówią też o podstawowych wymogach takich jak:

• minimalna szerokość – 120 cm;
• maksymalna długość – 900 cm (w przypadku dłuższego podjazdu, należy podzielić go na odcinki z podestami);
• montaż poręczy zamontowany na wysokości 75 cm i 90 cm.

Wyposażenie domu, jak i samo wykończenie wnętrz należy dobrać do potrzeb motorycznych i indywidualnych warunków ruchowych osoby niepełnosprawnej. Kanapy i wszelkie siedziska muszą ułatwiać przesiadanie się, dlatego ich wysokość powinna mieć maksymalnie 45 cm. Stoły również nie mogą być niższe niż wózek inwalidzki.

Gdy dana osoba ma ograniczone możliwości poruszania się, w domu warto zamontować podnośnik dla niepełnosprawnych. Do wyboru są dwa rodzaje podnośników: stacjonarny i przenośny. Pierwszy ułatwi przenoszenie z łóżka na wózek, z kolei drugi pozwali na transport osoby niepełnosprawnej pomiędzy różnymi pomieszczeniami.

Warto wiedzieć: Podjazd do domu – na co zwrócić uwagę wybierając projekt podjazdu?

Jak przystosować salon dla osoby niepełnosprawnej?

O ile istnieje taka możliwość, przestrzeń powinna być zorganizowana w taki sposób, aby była jak największa. Dlatego w niektórych przypadkach warto rozważyć połączenie salonu z kuchnią i jadalnią, likwidując pomiędzy nimi ścianę oraz drzwi.

Na co jeszcze powinieneś zwrócić uwagę, planując pokój komfortowy dla osoby niepełnosprawnej? Mieszkaniec powinien móc samodzielnie sterować telewizorem, sprzętem audio, klimatyzacją czy światłem. W salonie może znaleźć się wygodna kanapa lub specjalny fotel rehabilitacyjny, które będzie miejscem do relaksu, czytania, oglądania filmu czy słuchania muzyki – wybór siedziska zależy od preferencji osoby niepełnosprawnej.

Warto jednak zwrócić uwagę na jego wysokość. Ilość mebli w salonie należy ograniczyć do minimum – tylko to, co niezbędne. Oprócz sofy czy fotela wystarczy stół lub ława i dodatkowo komoda, czy szafka pod telewizor na drobne gadżety.

Bezpieczna kuchnia dla osoby niepełnosprawnej – o co warto zadbać?

Kuchnia przystosowana dla niepełnosprawnych musi zostać zaprojektowana tak, aby jej użytkownik mógł bez niczyjej pomocy przygotować sobie samodzielnie posiłek. Szafki kuchenne nie mogą być zatem montowane na całej długości pod blatem – pusta przestrzeń zagwarantuje osobie na wózku częściowy wjazd.

Miejsce do przygotowywania posiłków powinno zostać zamontowane na wysokości 70 - 80 cm od podłoża. Różnica nawet kilku centymetrów może obniżyć komfort użytkowania. Zwróć uwagę również na dobór sprzętów i armatury kuchennej, która będzie dopasowana do potrzeb domowników.

Kuchnia dla osoby niepełnosprawnej powinna zostać zaaranżowana w przemyślany sposób. Właśnie dlatego nie mogą znaleźć się w niej standardowe szafki, gdyż nie ma ona możliwości schylenia się, aby coś z nich wyjąć. Najlepiej sprawdzą się takie, których cała zawartość jest wysuwana na zewnątrz. Zasięg dłoni osoby niepełnosprawnej wynosi od 40 do 150 cm nad podłogą, dlatego wszystkie przedmioty, do których musi mieć dostęp, nie mogą leżeć niżej ani wyżej.

Czy istnieją idealne wymiary kuchnia dla osoby niepełnosprawnej? Im więcej miejsca, tym oczywiście większa swoboda. Absolutne minimum, które zapewni komfort użytkowania, wynosi:

• ok. 55-60 cm głębokości i 80 cm blatu roboczego;
• minimalne pole płaszczyzny odstawczej przy zlewozmywaku lub kuchence powinno wynosić 40 cm;
• 150 cm po obrysie podłogi — ze względu na ograniczenie spowodowane możliwościami przestrzeni manewrowej wózka inwalidzkiego.

Pamiętaj też o tym, aby aranżowana kuchnia była bezpieczna. Właśnie dlatego, zamiast kuchenki gazowej lepiej zamontować pytę elektryczną, dzięki czemu ograniczy się ryzyko przypadkowego podpalenia odzieży czy włosów. Kontakty oraz włączniki najlepiej zamontować na specjalnych panelach w odległości ok. 10 cm od krawędzi blatu.

Jak zaprojektować łazienkę dla osoby niepełnosprawnej?

Zacznijmy od tego, że zarówno łazienka, jak i toaleta dla niepełnosprawnych powinna znajdować się w jednym pomieszczeniu. Już na etapie projektowania należy zaplanować układ poszczególnych urządzeń sanitarnych i rozmieszczenie poręczy, który zagwarantuje bezproblemowe korzystanie. Dobrym rozwiązaniem może być też połączenie sypialni z łazienką.

Jakie wymiany powinna mieć łazienka dla niepełnosprawnych? Niestandardowe – jej minimalna powierzchnia to 2-2,5 m x 2-2,5 m. Musi także zostać zapewniona odpowiednia przestrzeń manewrowa – 1,5 m x 1,5 m pomiędzy urządzeniami.

Jak już wspomniałam, w łazience dla niepełnosprawnych należy zadbać o uchwyty bezpieczeństwa i antypoślizgową powierzchnię. W pomieszczeniu powinny znaleźć się bezpieczne sanitariaty oraz siedzisko w brodziku. Optymalne wymiary toalety dla niepełnosprawnych to 45 cm - 50 cm wysokości sedesu, obok którego musi znajdować się wolna przestrzeń dla zaparkowania wózka, najlepiej ok. 1 m x 1 m.

Wanna dla niepełnosprawnych również powinna zostać dopasowana do potrzeb osób z ograniczoną możliwością ruchową. W takim wypadku warto zamontować wannę wpuszczaną lub obniżaną z ruchomym siedziskiem do kąpieli. Wyjątkowo można zamontować nakładki na wannę z uchwytami bezpieczeństwa a na jej podstawie położyć specjalną matę antypoślizgową.

Dowiedz się więcej: Wanna narożna – czy warto wybrać wannę narożną do łazienki?

Sypialnia osoby niepełnosprawnej – ja ją urządzić?

W sypialni należy umieścić wygodne, w pełni regulowane (najlepiej przy pomocy pilota) łóżko dla niepełnosprawnych. Dobrze, jeśli swobodny dostęp do mebla będzie zachowany z obu stron, dzięki czemu domownik z łatwością samodzielnie zmieni, chociażby samą pościel. Duże znaczenie ma również wysokość, na której znajduje się posłanie – najlepiej, by była taka sama jak wysokość siedziska wózka. Dzięki temu osoba niepełnosprawna będzie mogła samodzielnie przesiadać się z wózka na łóżko i odwrotnie.

Wielkość i rozmiar łóżka zależą jednak od indywidualnych preferencji użytkownika. Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się na zakup elektrycznego łóżka dla niepełnosprawnych, czy tradycyjnego, zwróć uwagę czy został wyposażony w podwyższone krawędzie boczne, które zabezpieczą przez spadaniem pościeli.

Ważny jest również sam materac. Osoba niepełnosprawna, która spędza dużo czasu w pozycji leżącej, powinna korzystać z komfortowego materaca przeciwodleżynowego. Przy mocno ograniczonej ruchomości może sprawdzić się również podnośnik sufitowy, dzięki któremu opiekun z łatwością przeniesie pacjenta z łóżka na wózek i odwrotnie, ale też do innego pomieszczenia np. łazienki.

W sypialni warto też zamontować drabinki czy specjalne uchwyty, które umożliwią podciąganie się na łóżku. Przydatnym gadżetem może stać się stolik najeżdżający na łóżko, na którym można pracować czy spożywać posiłki.

Sprawdź: Łóżko do sypialni – jakie wybrać i na co warto zwrócić uwagę?

Jak ubiegać się o dofinansowanie na przystosowanie domu lub mieszkania dla osoby niepełnosprawnej?

Przystosowanie domu do potrzeb osób niepełnosprawnych to nierzadko duży wydatek. Sam zakup barierek i drabinek jest często bardzo drogi, a to dopiero początek. Łóżko rehabilitacyjne kosztuje ponad 2 tys. złotych, prosty balkonik do przemieszczenia się około 200 zł, a dobrej jakości ławeczka nawannowa nawet 1 tys. złotych. Skąd wziąć na to wszystko pieniądze?

Rozwiązaniem może być dofinansowanie dla osób niepełnosprawnych na remont przestrzeni mieszkalnej, a w szczególności łazienki. Środki wypłacane z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) przysługuje osobom, które posiadają orzeczenie o konkretnym stopniu niepełnosprawności — lekkim, umiarkowanym lub znacznym, lub też posiadają orzeczenie o niepełnosprawności w przypadku osób do 16 roku życia.

Co ważne, aby skorzystać z dofinansowania, muszą one być właścicielami nieruchomości lub użytkownikami wieczystymi i uzyskać zgodę właściciela budynku na przeprowadzenie prac związanych z likwidacją barier architektonicznych.

Dofinansowanie dla osób niepełnosprawnych na remont łazienki może zostać spożytkowane na likwidację barier, które utrudniają korzystanie z tego pomieszczenia. Aby zapewnić sobie najwyższy poziom komfortu, można wymienić wannę, prysznic czy też zamontować windę. Wysokość dofinansowania może być różna w różnych częściach kraju. Niektóre Ośrodki Pomocy Społecznej wprost deklarują maksymalną kwotę (np. 10 lub 20 tys. zł) a inne uzależniają ją od ilości chętnych.

Czym jest ulga rehabilitacyjna 2022 i kto może z niej skorzystać?

Wydatki związane z przystosowaniem domu do potrzeb osoby niepełnosprawnej mogą być dość wysokie. Warto więc wiedzieć, że istnieje specjalna ulga podatkowa, która pozwala na ich odliczenie w rocznej deklaracji PIT. Jest to tzw. ulga rehabilitacyjna, z której mogą skorzystać osoby fizyczne rozliczające roczny podatek dochodowy.

Ulga rehabilitacyjna przysługuje podatnikowi ponoszącemu określone w przepisach wydatki i spełniającemu następujące warunki:

• jest osobą niepełnosprawną (ma orzeczenie o niepełnosprawności albo pobiera rentę z tytułu całościowej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę socjalną albo szkoleniową);
• ma na utrzymaniu osobę niepełnosprawną (np. małżonka, dziecko, rodzica, teścia czy dziadka), której roczne dochody nie przekraczają 12-krotności kwoty renty socjalnej.

W 2022 r. ulga dla niepełnosprawnych rozliczana jest jeszcze na starych zasadach, jednak już w 2023 roku będzie trzeba wziąć pod uwagę zmiany w przepisach, jakie wprowadzono w ramach reformy Polski Ład. Ulga rehabilitacyjna będzie bowiem przysługiwała wyłącznie osobom, których roczny dochód przekroczy nową, wyższą kwotę wolną od podatku, czyli 30 000 zł. W 2022 roku można natomiast się rozliczyć, jeśli w 2021 roku miało się dochody roczne nieprzekraczające 14 400 zł na rękę (12 × 1200 zł renty socjalnej).

Jak skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej dla niepełnosprawnych?

Ze względu na zapowiadane od wielu miesięcy zmiany w systemie podatkowym w ramach Polskiego Ładu wiele osób zastanawiało się, czy w 2022 będzie ulga rehabilitacyjna. Dzisiaj już wiemy, że nowe przepisy ograniczą liczbę podatników mogących z niej skorzystać, a także poszerzą katalog wydatków, jakie będzie można odliczyć.

Ulga podatkowa dla niepełnosprawnych co do zasady przewiduje możliwość odliczenia w zeznaniu rocznym PIT wydatków poniesionych na różne cele związane z rehabilitacją osoby niepełnosprawnej oraz ułatwieniem jej codziennej egzystencji.

Takie wydatki w zależności od rodzaju można odliczyć w całości lub części od podstawy opodatkowania (czyli dochodu lub przychodu) w następujących deklaracjach rocznych:

• PIT 28;
• PIT 36;
• PIT 37.

Oprócz tego odliczane wydatki należy wpisać w PIT/O, który jako załącznik należy złożyć wraz z głównym zeznaniem rocznym.

Odliczenie wydatków w ramach ulgi rehabilitacyjnej pomniejsza podstawę opodatkowania, a więc powoduje zmniejszenia podatku dochodowego odprowadzanego do urzędu skarbowego.

Jakie wydatki możemy odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej dla niepełnosprawnych?

Przepisy precyzyjnie określają, co można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Takie odliczenia dla niepełnosprawnych dotyczą dość szerokiego katalogu wydatków, ponieważ obejmują m.in.:

• wydatki poniesione na zakup, naprawę lub najem sprzętu rehabilitacyjnego;
• opłaty za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
• koszty zakupu leków, pieluchomajtek czy wkładów anatomicznych;
• koszty utrzymania psa asystującego;
• używanie samochodu osobowego na potrzeby związane z przewozem osoby niepełnosprawnej na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne.

Co ważne, również wydatki poniesione na adaptację i wyposażenie mieszkania lub domu stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności podlegają odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

Jak odliczyć ulgę rehabilitacyjną z tytułu wydatków na przystosowanie domu do potrzeb osoby niepełnosprawnej? Takie wydatki można odliczyć w całości od rocznego dochodu lub przychodu, ponieważ ustawodawca nie przewidział tutaj żadnych limitów. Należy jednak pamiętać, że można odliczyć wydatki tylko do kwoty rocznych dochodów lub przychodów – jeśli wyniosą one więcej, różnicy nie można odliczyć w kolejnych latach.

Co więcej, odliczeniu mogą podlegać wyłącznie wydatki poniesione przez podatnika, które nie zostały sfinansowane przez inne instytucje np. NFZ lub Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jeśli podatnik skorzystał z częściowej dotacji, może odliczyć w PIT tylko tę część wydatków, które poniósł z własnej kieszeni.

Odliczenie ulgi rehabilitacyjnej w przypadku innych wydatków np. na leki lub z tytułu kosztów użytkowania auta osobowego jest limitowane, co wyjaśnimy niżej.

Ulga rehabilitacyjna dla niepełnosprawnych a wydatki na adaptacje i wyposażenie domów

Przepisy nie precyzują, jakie wydatki na remont mieszkania można odliczyć. Co do zasady powinny one pokrywać koszty prac adaptacyjnych lub zakupu urządzeń, które ułatwiają osobie niepełnosprawnej codzienne funkcjonowanie. Odliczyć można więc wydatki poniesione na przykład w celu:

• likwidacji barier architektonicznych np. poszerzenia drzwi lub likwidacji progów;
• budowy podjazdów ułatwiających wjazd wózkiem do budynku mieszkalnego;
• montażu podnośnika do wózka lub windy;
• likwidacji wanny i zamontowania w jej miejsce brodzika z siedziskiem;
• montaż specjalnej umywalki bez podstawy, która ułatwia podjechanie wózkiem;
• położenie posadzki antypoślizgowej;
• montażu wygodnego w obsłudze kotła grzewczego np. z automatycznym podajnikiem;
• zamontowania w kuchni mebli wykonanych na zamówienie ze specjalnie obniżonymi blatami.

Odliczyć można zarówno koszty remontu i robocizny, jak i zakupu niezbędnych urządzeń. Ważne jest, aby wydatki były poniesione faktycznie w celu podniesienia komfortu życia osoby niepełnosprawnej, a więc dostosowane do rodzaju jej niepełnosprawności.

Odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej podlegają wydatki poniesione nie tylko w związku z przystosowaniem istniejącego już domu lub mieszkania do potrzeb niepełnosprawnej osoby, ale także w trakcie budowy nieruchomości. Musi być to jednak dom mieszkalny (a nie np. dom rekreacyjny), a koszty adaptacji powinny dotyczyć wyłącznie budynku, a nie otaczającego go terenu.

Należy też pamiętać, że wszystkie odliczane wydatki powinny być udokumentowane. Musimy dysponować zatem fakturami lub rachunkami, na których widnieją dane kupującego i sprzedającego, informacja o rodzaju kupowanej usługi, urządzenia lub materiału oraz kwota wydatku. Powyższych dokumentów nie trzeba dołączać do deklaracji PIT, lecz trzeba je trzymać w domu przez 5 lat, aby móc je okazać w urzędzie skarbowym w razie kontroli.

Ile wynosi ulga rehabilitacyjna w 2022 roku?

To, ile wynosi ulga rehabilitacyjna, zależy od tego, jaki rodzaj wydatków odliczy się w deklaracji PIT.

Jak już wspomnieliśmy wyżej, wydatki związane z przystosowaniem mieszkania lub domu do potrzeb osoby niepełnosprawnej można odliczyć w całości, ponieważ są one zaliczone do tzw. wydatków nielimitowanych. Limity kwotowe dotyczą natomiast wielu innych kategorii kosztów np. związanych z zakupem leków czy użytkowaniem samochodu osobowego przez niepełnosprawnego.

W deklaracji można uwzględnić wszystkie dopuszczalne przez ustawę koszty. Od tego zatem, jakie wydatki zostaną odliczone w rocznym zeznaniu podatkowym, będzie zależało, ile wyniesie ulga rehabilitacyjna i ile zwrotu podatku będzie można zyskać.