Klasy energetyczne budynków w 2024 roku. Co się zmieni?

Wprowadzanie klas energetycznych ma na celu ułatwienie oceny efektywności energetycznej budynków, co z kolei wpływa na decyzje zarówno konsumentów, jak i inwestorów. Coraz więcej uwagi poświęca się energooszczędnym rozwiązaniom w budownictwie i projektach domów, a wymagania związane z ekologicznymi standardami są coraz bardziej rygorystyczne. Wprowadzenie nowych przepisów dotyczących klas energetycznych budynków pozwoli lepiej zrozumieć, w jakim stopniu budynek jest energochłonny, oraz jak można go usprawnić, by był bardziej przyjazny środowisku.

Wprowadzenie nowych klas energetycznych budynków to nie przypadek – działania wpisują się w szerszy kontekst polityki klimatycznej Unii Europejskiej oraz dążeń do osiągnięcia neutralności energetycznej. W odpowiedzi na coraz większe zapotrzebowanie na zieloną energię i dążenie do redukcji emisji gazów cieplarnianych, rządy państw członkowskich UE podejmują działania, mające na celu poprawę efektywności energetycznej budynków. Jednym z kluczowych narzędzi do osiągnięcia tych celów są właśnie nowe klasy energetyczne budynków, które będą wprowadzone na szeroką skalę w 2026 roku.

Dlaczego wprowadza się klasy energetyczne?

Zmiany w budownictwie, w tym wprowadzenie nowych klas energetycznych, wynikają z dyrektywy w sprawie charakterystyczny energetycznej budynków (EPBD - Energy Performance of Buildings Directive), która została wprowadzona przez Unię Europejską jako część szerszego pakietu działań mających na celu poprawę efektywności energetycznej budynków. Celem dyrektywy jest zmniejszenie zużycia energii w sektorze budownictwa, który odpowiada za znaczną część całkowitego zużycia energii i emisji CO₂ w Europie.

Według danych Komisji Europejskiej budynki odpowiadają za około 40% zużycia energii oraz 36% emisji CO₂ w Unii Europejskiej. W związku z tym konieczne stało się wprowadzenie bardziej restrykcyjnych norm energetycznych, które umożliwią osiągnięcie celów klimatycznych wyznaczonych na kolejne lata.

Wprowadzenie klas energetycznych budynków ma na celu przyspieszenie transformacji energetycznej oraz doprowadzenie do tego, by najwyższe standardy energetyczne domów stały się powszechniejsze. Ważnym elementem tych działań jest również modernizacja istniejących budynków, które nie spełniają współczesnych wymagań energetycznych. Dyrektywa EPBD nakłada również obowiązek posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej dla każdego budynku, co ułatwia ocenę jego energochłonności.

Sprawdź gotowe projekty domów energooszczędnych!

Tadeusz bez garażu [B]

4 040 zł

4 390 zł

Bez 3

4 249 zł

4 249 zł

Diana 2 segment prawy

3 900 zł

3 900 zł

Projekty domów energooszczędnych

Co to klasa energetyczna budynku?

Klasa energetyczna budynku to wskaźnik, który pozwala ocenić efektywność energetyczną danego obiektu. Określa, ile energii zużywa budynek na potrzeby ogrzewania, chłodzenia, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej w stosunku do jego powierzchni użytkowej. Jest to rozwiązanie bardzo podobne do klas energetycznych urządzeń, jak np. lodówki czy pralki.

W Polsce i w innych krajach Unii Europejskiej klasy energetyczne budynków będą oznaczane literami od A (najbardziej energooszczędne) do G (najmniej efektywne energetycznie). Ocenę tej klasy dokonuje się na podstawie certyfikatu energetycznego, który uwzględnia m.in. izolację termiczną, rodzaj zastosowanego systemu ogrzewania, jakość okien i drzwi, a także efektywność techniczną instalacji w budynku.

Podział na klasy energetyczne

Nowe przepisy wprowadzają jasny podział budynków na klasy energetyczne, od A do G, gdzie A oznacza budynek najbardziej energooszczędny, a G – budynek o najniższej efektywności energetycznej. Podział opiera się na ocenie, w jakim stopniu budynek zużywa nieodnawialną energię pierwotną, by móc zasilić go w energię. Im więcej jej potrzebuje, tym niższa efektywność energetyczna, a także niższa ocena.

Zgodnie z danymi Ministerstwa Rozwoju i Technologii inne wymagania będą stawiane przed domami jednorodzinnymi, a inne przed mieszkaniami. Wskaźniki energetyczne budynków dotyczące zużycia energii będą nieco wyższe dla wielorodzinnych budynków mieszkalnych, co przedstawia grafika poniżej.

Nowe klasy energetyczne budynków wprowadzą precyzyjniejszy podział, co ułatwi ocenę efektywności energetycznej oraz pozwali na bardziej świadome decyzje dotyczące modernizacji i zakupu nieruchomości — dostęp do informacji będzie o wiele prostszy.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Projekt rozporządzenia, który określa nowy wzór świadectw charakterystyki energetycznej budynków, pojawił się w Ministerstwie Rozwoju i Technologii na początku lipca 2024 roku. Jest to dokument, który wdraża unijną dyrektywę 2024/1275 z 24 kwietnia 2024 roku regulującą kwestię efektywności energetycznej budynków. Nowe zasady oceny energetycznej oraz odświeżone wzory świadectw mają przede wszystkim zwiększyć czytelność i przejrzystość dokumentów. Planowane jest, aby rozporządzenie zostało przyjęte w czwartym kwartale 2024 roku, a jego przepisy zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku.

Klasy energetyczne budynków 2024 - co się zmieni?

Jedną z najważniejszych zmian, jakie przyniosą nowe przepisy, będzie sposób prezentowania świadectwa charakterystyki energetycznej. Dotychczas świadectwa energetyczne były prezentowane za pomocą suwaka, który pokazywał stopień energooszczędności budynku. Po wprowadzeniu zmian, świadectwa energetyczne będą przypominać etykiety, jakie znamy z urządzeń AGD, takich jak pralki czy lodówki. Na etykiecie znajdziemy informację o klasie energetycznej budynku (od A+ do G), a także dane dotyczące zużycia energii i emisji CO₂.

Nowe świadectwa energetyczne mają pomóc w porównywaniu budynków pod kątem efektywności energetycznej. Wprowadzenie takich zmian jest szczególnie ważne w kontekście rosnącego zainteresowania zielonymi rozwiązaniami oraz coraz większej presji na właścicieli nieruchomości, aby modernizowali swoje budynki i obniżali ich zużycie energii.

Nowe przepisy określają również bardziej rygorystyczne kryteria dotyczące klasyfikacji energetycznej budynków. Aby budynek mógł uzyskać wysoką klasę energetyczną, konieczne będzie spełnienie surowszych norm dotyczących izolacji cieplnej, systemów grzewczych oraz odnawialnych źródeł energii. Dla osób, które myślą o tym, by rozpocząć budowę w najbliższych latach, domy energooszczędne staną się o wiele lepszym rozwiązaniem inwestycyjnym. Osoby, które myślą o tym, by ich nieruchomość zamieniła się w dom pasywny, powinny sprawdzić, czym jest parametr EUco czy inne parametry EU, EK czy EP.

Jak wprowadzenie klas energetycznych wpłynie na właścicieli domów?

Wprowadzenie nowych klas energetycznych budynków będzie miało bezpośredni wpływ na właścicieli domów, szczególnie tych, którzy planują sprzedaż lub wynajem nieruchomości. Klasa energetyczna domu stanie się jednym z kluczowych czynników wpływających na wartość rynkową nieruchomości. Budynki o wyższej klasie energetycznej będą bardziej atrakcyjne dla potencjalnych nabywców, ponieważ korzystanie z nich wiąże się z niższymi kosztami energii.

Warto podkreślić, że wprowadzenie klas energetycznych nie będzie wiązało się z dodatkowymi obowiązkami dla właścicieli, nabywców ani najemców nieruchomości, ponieważ zmienią się jedynie procedury i format tego, jak będzie wyglądał certyfikat energetyczny.

Z kolei właściciele domów o niskiej klasie energetycznej muszą liczyć się z trudnościami związanymi z potencjalnie niższą wartością rynkową nieruchomości oraz wyższymi kosztami eksploatacji. Aby podnieść klasę energetyczną budynku, konieczne może okazać się przeprowadzenie modernizacji na szerszą skalę takich jak poprawa izolacji, wymiana okien czy instalacja nowoczesnych systemów grzewczych.

Jak sprawdzić klasę energetyczną budynku?

Sprawdzenie klasy energetycznej swojego domu jest możliwe na podstawie świadectwa charakterystyki energetycznej, czyli certyfikatu energetycznego budynku, który można uzyskać od specjalisty. Jeśli chcesz wiedzieć, jak określić klasę energetyczną budynku, najlepiej zwrócić się do fachowa, który oceni budynek pod kątem zużycia energii na podstawie m.in. dokumentacji technicznej budynku.

Co jest brane pod uwagę przy ocenie?

• izolacyjność ścian, dachów i okien,
• rodzaj systemu grzewczego,
• obecność systemów odnawialnych źródeł energii (np. paneli słonecznych),
• wentylacja oraz odzysk ciepła.

Nowe przepisy ułatwiają także modernizację budynków w celu podniesienia ich klasy energetycznej. Działania takie jak docieplenie, wymiana starych okien na nowe, energooszczędne okna, instalacja nowoczesnych systemów grzewczych czy montaż paneli fotowoltaicznych mogą znacząco poprawić klasę energetyczną budynku. Warto przed zaplanowaniem prac uwzględnić programy dopłat na termomodernizację np. „Ciepłe mieszkanie” czy dofinansowanie wymiany pieca.

Jeżeli chcesz samodzielnie dowiedzieć się, jaką klasę energetyczną ma Twój dom, możesz skorzystać z parametru EP, czyli energii pierwotnej, który będzie uwzględniany w nowym podziale. Dotyczy on tego, jaka część zużywanej przez gospodarstwo energii pochodzi z nieodnawialnych źródeł pierwotnych. Można obliczyć go ze wzoru: 

EP = EK * w_i

gdzie EK oznacza energię końcową, a w_i to współczynnik, który określa, jak sposób pozyskiwania energii wpływa na środowisko.

Źródło: Rozporządzenie MINISTRA ROZWOJU I TECHNOLOGII 1 z dnia 28 marca 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.

Przykład 1: Mieszkanie z piecem gazowym

Załóżmy, że mamy dom, w którym energia cieplna (EK) wynosi 50 kWh/m²/rok. Jeśli jest ogrzewany piecem gazowym, w_i będzie wynosiło 1,2, zatem jego EP będzie równało się 50 kWh/m²/rok x 1,2, czyli EP = 60 kWh/m²/rok. Oznacza to, że klasa energetyczna budynku będzie miała ocenę B.

Przykład 2: Dom z fotowoltaiką

Dla uproszczenia przyjmijmy tę samą energię cieplną dla tego samego budynku co w przykładzie wyżej, czyli 50 kWh/m²/rok. W przypadku energii z paneli fotowoltaicznych, w_i wynosi 0,0, zatem EP będzie równe 50 kWh/m²/rok x 0,0, czyli EP = 0 kWh/m²/rok. Klasa energetyczna budynku będzie odpowiadała wartości A+.

Projekt domu Sensowny 2 WAH2033 z instalacją fotowoltaiczną na dachu

Przykład 3: Dom z ogrzewaniem elektrycznym

Przy tych samych parametrach, czyli energią cieplną 50 kWh/m²/rok i ogrzewaniem budynku oraz wody z sieci elektroenergetycznej (w_i = 2,5), EP będzie już równe 50 kWh/m²/rok x 2,5 = 125, co oznacza klasę F.

Różnice w praktyce

Przed zmianami świadectwa energetyczne mogły być trudniejsze do zinterpretowania, szczególnie dla osób, które nie miały doświadczenia w zakresie oceny efektywności energetycznej budynków. Oceny były bardziej ogólne, a właściciele budynków nie zawsze otrzymywali jasne wskazówki, co należy poprawić.

Nowy system ułatwi porównywanie nieruchomości pod kątem efektywności energetycznej, co jest kluczowe dla potencjalnych nabywców oraz właścicieli, którzy chcą poprawić wartość swoich domów.

Jak zmiany wpłyną na budownictwo jednorodzinne?

Nowe przepisy z pewnością wpłyną na rynek nieruchomości, jednak ich wpływ może okazać się mniejszy, niż sądzono. Już niedługo budynki, których budowę zaplanowano, będą musiały spełniać wyższe wymagania dotyczące izolacyjności cieplnej oraz korzystania z odnawialnych źródeł energii, co może zwiększyć koszty budowy, ale jednocześnie obniży koszty eksploatacyjne w przyszłości.

“Wymuszony przez unijną dyrektywę budynkową podziału budynków na klasy energetyczne z pewnością wpłynie na ceny domów jednorodzinnych, jednak moim zdaniem nie dojdzie do żadnej rewolucji. Rynek nieruchomości to skomplikowany i zrównoważony mechanizm, który posiada pewne zdolności do samoregulacji.

Wprowadzenie klas energetycznych spowoduje początkowy, kilkuprocentowy wzrost cen, najnowocześniejszych budynków kategorii A i B, co przejściowo zmniejszy grono zainteresowanych nimi inwestorów. Uwaga znacznej części potencjalnych nabywców skieruje się na dużo tańsze budynki z oznaczeniem E, F być może nawet G, które będą kupowane z myślą o uzyskaniu dopłat z budżetu państwa i przeznaczeniu ich na remont i termomodernizację. Naturalnym skutkiem rosnącego popytu na starsze budynki będzie wzrost ich cen, a zakup energooszczędnych domów klasy A lub B stanie się ponownie atrakcyjny.

Mimo tego, że równowaga na rynku zostanie przejściowo zachwiana, nie spodziewam się większych zmian wynikających z wprowadzenia klas energetycznych budynków.”

- przyznaje Wojciech Rynkowski, ekspert Extradom.pl.

Podsumowanie

• Wprowadzenie nowych klas energetycznych budynków, które mają zacząć obowiązywać od 2026 roku ma przede wszystkim wymusić na inwestorach wybór bardziej ekologicznych źródeł ogrzewania.
• Przepisy wpisują się w działania UE, która stawia sobie ambitne plany osiągnięcia neutralności klimatycznej, w tym również w sektorze budownictwa.
• Nowe przepisy wpłyną zarówno na właścicieli domów, jak i na cały sektor budowlany, stawiając przed nimi nowe wyzwania związane z modernizacją oraz budową energooszczędnych budynków.
• Klasy energetyczne mają być przejrzystą i zrozumiałą “etykietą” energetyczną budynków, co pozwoli inwestorom dokonać bardziej świadomych wyborów.