Dom plus energetyczny – czym w praktyce jest "dom bez rachunków"?

Uzyskanie maksymalnej energooszczędności w budowanych domach mieszkalnych jest priorytetem dla wielu inwestorów. Projekt domu powinien zostać dobrany pod kątem ograniczania możliwych strat ciepła w obrębie tzw. mostków termicznych. Przyczyni się do tego wybór domu plus energetycznego. Czym on jest? Czy różni się czymś od typowych budynków energooszczędnych lub domów pasywnych?

Czym jest dom plus energetyczny?

W kwestii budowy domów energooszczędnych cały czas wprowadzane są zmiany, zgodnie z bieżącymi wytycznymi dotyczącymi ograniczania zużycia energii, a co za tym idzie – ograniczania zanieczyszczania powietrza. Obecnie budowane są już pierwsze obiekty plus energetyczne. Podobnie jak domy energooszczędne i zeroenergetyczne (pasywne) są to obiekty nowoczesne, a takie inwestycje pozwalają na spełnienie najnowszych standardów energetycznych WT2021.

Domy plus energetyczne wytwarzają energię, której nadmiar jest odprowadzany do sieci elektroenergetycznej, co przynosi realne korzyści finansowe dla właścicieli. Takie inwestycje spełniają normy budowlane i standardy, które są właściwe również dla obiektów pasywnych.

Dom plus energetyczny może być określany mianem budynku bez rachunków, gdzie więcej energii się wytwarza, niż zużywa. Możliwe jest to do osiągnięcia dzięki zastosowaniu odpowiednich instalacji oraz cech architektonicznych domu. Koszty jego utrzymania są ograniczone do absolutnego minimum, na dodatek właściciele zarabiają na sprzedaży wytworzonej nadwyżki energii.

W domu plus energetycznym zapewniony mamy dodatni bilans energetyczny, a wszystko to dzięki wyposażeniu go w nowoczesne instalacje, takie jak:

• pompy ciepła,
• panele fotowoltaiczne,
• instalacja rekuperacyjna.

Energia produkowana przez panele PV pozwala na pełne pokrycie potrzeb grzewczych budynku i innych urządzeń elektrycznych. Nadwyżka wykorzystywana jest na sprzedaż lub np. do ładowania nowoczesnych samochodów hybrydowych i elektrycznych.

Sprawdź dodatkowo: Ogrzewanie domu fotowoltaiką - czy to korzystna inwestycja?

Czym się różni dom plus energooszczędny od domu pasywnego?

Zarówno domy pluse nergooszczędne, jak i pasywne spełniają najwyższe normy związane z redukcją zużycia energii konwencjonalnej w domach mieszkalnych. Domy pasywne to takie budynki, które powstają z odpowiednich materiałów, o wyższych standardach niż w przypadku klasycznych domów energooszczędnych. Mają optymalną lokalizację oraz rozmieszczone pomieszczenia względem stron świata i izolację cieplną ścian. Ich okna są superszczelne i pozwalają na wykorzystywanie energii słonecznej.

Dodatkowo domy plus energooszcędne posiadają wentylację mechaniczną z rekuperacją, czyli z odzyskiem ciepła ze zużywanego powietrza wydmuchiwanego na zewnątrz przez wentylację. Z południowej strony dom pasywny powinien mieć duże powierzchnie przeszkleń. Do ogrzewania domy pasywne wykorzystują alternatywne źródła energii, jak słońce czy wiatr. Nie mają one piwnic, za to zwarta bryła projektu ułatwia likwidowanie mostków termicznych.

W skrócie można powiedzieć, że dom plus energooszczędny przynosi więcej korzyści od domu pasywnego, ponieważ jest domem bez rachunków, który generuje więcej energii, niż zużywają domownicy. Wykorzystuje się w nim odpowiednie instalacje i cechy architektoniczne, które pozwalają ograniczyć koszty jego utrzymania do absolutnego minimum.

Czy domy plus energetyczne cieszą się zainteresowaniem wśród Polaków?

Od kilku lat w Polsce cały czas zmienia się obraz budownictwa mieszkaniowego. Nowoczesne technologie budowlane stają się coraz bardziej dostępne, a ich ceny są mniejsze, przez co więcej inwestorów może sobie pozwolić na ich wykorzystanie. Przed laty budowa domu energooszczędnego czy pasywnego była obarczona znacznie większymi kosztami realizacji, a dziś staje się normą. To, co kiedyś było postrzegane za wysoki standard, w ciągu nadchodzących lat stanie się po prostu niezbędne, zgodnie z Warunkami Technicznymi 2021.

W 2018 roku powstał w Polsce pierwszy modułowy dom plus energetyczny – Solace House. Jego właściciele nigdy nie zapłacą rachunków za energię, za podgrzewanie ciepłej wody użytkowej oraz podgrzewanie powietrza wewnątrz budynku. Solace House to całkowicie samodzielny energetycznie obiekt, w którym przy budowie wykorzystano bardzo wysoko termoizolowaną ścianę o 14 cm grubości. Dzięki niej budynek zużywa zaledwie 15 kWh energii na rok z metra kwadratowego powierzchni mieszkalnej.

Dom ma też zainstalowane panele fotowoltaiczne, pozwalające na czerpanie energii ze słońca. To dzięki nim budynek zyskuje więcej energii, niż zużywa w praktyce. Wszystkie potrzeby energetyczne jego domowników są zaspokajane przez energię ze źródeł odnawialnych wytworzoną przez panele fotowoltaiczne. Nadwyżka wyprodukowanej energii może być sprzedawana do sieci i stanowi dzięki temu dla mieszkańców pasywny dochód.

Dom plus energetyczny jest oszczędny, ekologiczny i szybki w montażu, ponieważ jego elementy są transportowane w gotowej formie na plac budowy. Budynek jest całkowicie bezemisyjny, neutralny węglowo i w 80 proc. gotowy do recyklingu.

W 2018 roku siedem polskich organizacji działających w branży instalacji budowlanych połączyło swoje siły, by popularyzować wiedzę na temat szeroko pojmowanego budownictwa pasywnego. Owocem współpracy było stworzenie budynku zero i plus energooszczędnego, czyli domu bez rachunków.

Sprawdź gotowe projekty domów energooszczędnych!

Nela II bez garażu [B]

4 190 zł

4 390 zł

Tadeusz z garażem 2-st. [A1]

4 190 zł

4 390 zł

Eco 21

4 549 zł

4 549 zł

Projekty domów energooszczędnych

Na co należy zwrócić szczególną uwagę przy budowie domu plus energetycznego?

Już podczas wyboru działki budowlanej niezbędnej do wybudowania domu plus energetycznego trzeba zwrócić uwagę na jej położenie i możliwości usytuowania na niej budynku mieszkalnego dla całej rodziny.

Odpowiednia działka powinna mieć optymalne położenie względem stron świata, ponieważ w ten sposób można wykorzystać w 100 proc. potencjał, jaki niesie ze sobą promieniowanie słoneczne. Architekci budujący domy plus energetyczne wybierają projekty w ten sposób, że pomieszczenia strefy dziennej z dużymi przeszkleniami znajdują się od strony wschodniej i południowej.

W bezpośrednim sąsiedztwie działki nie powinny jednak znajdować się wysokie budynki, drzewa i inne obiekty, które mogłyby zasłaniać dopływ słońca do okien i do zaplanowanej instalacji fotowoltaicznej w domu plus energetycznym. Projekt budynku trzeba dobrać do warunków panujących na działce budowlanej, nawet jeśli chodzi o przyszłe nasadzenia w ogrodzie.

Jeśli projekt ogrodu zakłada sadzenie drzew iglastych, najlepiej umieścić je od strony północnej domu, co pozwoli na zapewnienie dodatkowej osłony od wiatru, który powoduje wychładzanie pomieszczeń w budynku. Od strony południowej z kolei powinny znaleźć się drzewa liściaste, chroniące duże przeszklenia po tej stronie obiektu przed nadmiernym nagrzewaniem.

Jeśli już działka budowlana bez zasłaniających drzew i innych obiektów zostanie kupiona i można na niej wybudować dom o odpowiedniej orientacji wobec stron świata, przychodzi czas na wybranie projektu obiektu plus energooszczędnego. Najlepiej w takim przypadku skorzystać z oferty sprawdzonych projektów, by uniknąć błędów projektowych i zagwarantować swojemu budynkowi odpowiednie rozwiązania architektoniczne sprzyjające ograniczaniu strat energii.

Podczas wybierania projektu domu plus energooszczędnego warto zwrócić uwagę na takie kwestie jak:

• ograniczanie strat energetycznych, poprzez likwidacje potencjalnych mostków termicznych;
• typ bryły budynku – najlepiej sprawdza się prosta bryła;
• umieszczenie przeszkleń po południowej i wschodniej stronie elewacji;
• wykorzystanie technologii typu smart home;
• poprowadzenie nowoczesnych instalacji – wentylacji z rekuperacją, pomp ciepła czy instalacji fotowoltaicznych na dachu budynku, który powinien mieć odpowiednie nachylenie.

Wszystkie takie aspekty powinny być przemyślane i wybrane już na etapie kupowania projektu domu jednorodzinnego, by w efekcie wybudować obiekt bez rachunków – dom plus energooszczędny.

Sprawdź na co jeszcze warto zwrócić uwagę wybierając projetk domu: Jak wybrać idealny projekt domu?

Dom plus energooszczędny – korzyści

Dom energooszczędny – pasywny i plus energooszczędny to rozwiązanie przyszłości, do którego z pewnością warto dążyć, zwłaszcza w kontekście drożejącej energii pozyskiwanej z konwencjonalnych źródeł. Domy plus energetyczne nie tylko spełniają wymagania związane z ekonomią i ekologią, ale jednocześnie przynoszą realne zyski domownikom ze sprzedaży nadwyżki wyprodukowanej w nich energii.

Namacalnym pozytywnym aspektem ich budowania jest możliwość uwolnienia się od rachunków za energię elektryczną. Oszczędności na kosztach eksploatacji takich budynków są trudne do przecenienia. Aby wybudować dom plus energooszczędny, który będzie samowystarczalny, trzeba zainwestować w wysokiej klasy izolację całego budynku i maksymalne ograniczenie strat ciepła.

Koszty pociąga instalacja fotowoltaiczna o odpowiednio wysokiej mocy, która będzie w stanie wyprodukować energię pozwalającą na ogrzanie i obsłużenie całego budynku. Zamiast finansować zakup paneli fotowoltaicznych samodzielnie, można jednak skorzystać z dotacji.

Dofinansowanie na budowę domów pasywnych i plus energooszczędnych obowiązuje w ramach kilku programów rządowych i samorządowych. Pieniądze na realizację takich programów pochodzą z:

• Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• Banku Gospodarstwa Krajowego,
• Banku Ochrony Środowiska.

Sprawdź jakie obecnie są programy dofinansowań: Dopłaty na budowę domów energooszczędnych - jak to wygląda w praktyce?

Wysokość dopłat do budowy domów energooszczędnych jest uzależniona od standardu energetycznego budynku. Niektóre programy okresowo zamykają nabory nowych wniosków, ale już po kilku miesiącach pojawiają się kolejne, w których jak najbardziej można wziąć udział.

Na instalacje fotowoltaiczną można uzyskać dofinansowanie do zakupu i montażu w ramach programu „Mój Prąd”. Program realizowany jest przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Aktualnie do 18 grudnia 2020 roku przyjmowane są wnioski online o uzyskanie dotacji. Aby ją uzyskać, należy:

• kupić i zamontować mikroinstalację fotowoltaiczną;
• poczekać na instalację licznika dwukierunkowego przez zakład energetyczny, przy czym instalacja nie może być przyłączona przed 23.07.2019;
• podpisać umowę dwustronną z dystrybutorem energii o przyłączeniu mikroinstalacji do sieci elektrycznej.

Dotacja udzielana jest w kwocie do 5000 zł. Z programu mogą skorzystać osoby fizyczne wytwarzające energię elektryczną w swoim domu na własne potrzeby. Muszą mieć przy tym zawartą umowę kompleksową regulującą kwestie związane z wprowadzeniem do sieci energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji.

Umowa podpisywana jest z Operatorem Sieci Dystrybucyjnej – OSD, zakładem energetycznym. O dotację mogą ubiegać się właściciele domów plus energetycznych z wykonaną i podłączoną do sieci elektroenergetycznej instalacją fotowoltaiczną.

Jakie są kluczowe elementy domu plus energetycznego?

Dom plus energetyczny pozyskuje energię w pierwszej kolejności ze słońca, dzięki instalacji paneli fotowoltaicznych. Taka instalacja zasila wszystkie domowe urządzenia i instalacje, i pozwala na sprzedaż nadwyżki wytworzonej energii.

Wentylacja z rekuperatorem

Wsparciem dla kolektorów i paneli fotowoltaicznych jest wentylacja mechaniczna z rekuperacją, czyli odzyskiem ciepła. Dzięki niej w domu zawsze czuć świeżość, a rekuperacja odzyskuje ciepło, które byłoby bezpowrotnie tracone przy wywiewaniu powietrza z ogrzanych pomieszczeń mieszkalnych na zewnątrz. Ciepło pozostające w powietrzu usuwanym z domu przekazywane jest do napływającego świeżego powietrza z zewnątrz. Rekuperacja wydatnie przyczynia się do zmniejszenia kosztów ogrzewania budynku.

Izolacje cieplne

Istotną częścią domu plus energooszczędnego są izolacje. Aby zapewnić ograniczone zapotrzebowanie na energię do ogrzewania, przegrody zewnętrzne, ściany fundamentowe oraz dach domu powinny być odpowiednio ocieplone wysokiej jakości materiałami izolacyjnymi, o możliwie jak najniższym współczynniku przenikania ciepła, np. styropianem, wełną mineralną lub folią izolacyjną.

Okna i przeszklenia

Bardzo ważnym elementem domu plus energetycznego są okna i przeszklenia, położone po południowej i wschodniej stronie domu. W nowoczesnym budownictwie energooszczędnym okna mogą stanowić nawet maksymalnie 27 proc. całej powierzchni bryły zewnętrznej. Im więcej okien, tym powstają potencjalnie większe straty energii grzewczej.

Pojawia się ryzyko wychładzania domu przez szyby. Przy budowie domów plus energetycznych ważne jest instalowanie w ścianach budynku jedynie okien spełniających wysokie wymagania pod względem swojej termoizolacyjności. Na szczęście nowoczesne rozwiązania gwarantują standardy wymagań technicznych przewidzianych już na rok 2021, kiedy zmienią się wytyczne dotyczące uzyskania przez budynki mieszkalne współczynników przenikania ciepła poniżej 0,9 W/(m2xK).

Przeczytaj więcej o współczynniku przenikania ciepła: Współczynnik przenikania ciepła okna - co jest istotne dla izolacyjności okna?

Można zainstalować w domu bez rachunków okna dwuszybowe czy nawet trójszybowe dla zwiększenia ich izolacyjności. Czteroszybowe mają z kolei właściwości izolacyjne mocno zbliżone do ścian. Ich współczynnik przenikania ciepła jest bardzo niski i dochodzi nawet do 0,3 W (m2xK).

Duża powierzchnia przeszkleń w domu energooszczędnym czy nawet plus energooszczędnym rodzi ryzyko nadmiernego nagrzewania się pomieszczeń mieszkalnych latem, ale można je zredukować dzięki wykorzystaniu pompy ciepła. Takie urządzenia posiadają również funkcje chłodzenia budynku i obniżania temperatury we wnętrzach dzięki wykorzystaniu naturalnego chłodu, jaki zawarty jest w gruncie lub w wodzie. Pompa ciepła korzysta z całkowicie darmowej energii cieplnej pochodzącej z jej otoczenia, dlatego będzie przyczyniała się do obniżania rachunków za prąd i za ogrzewanie.

Dlaczego warto zdecydować się na dom plus energooszczędny?

Domy samowystarczalne energetyczne mają wiele zalet. Wśród nich należy wyróżnić:

• brak rachunków za prąd i ogrzewanie, czy przygotowywanie ciepłej wody użytkowej;
• możliwość uzyskania dofinansowania do budowy domów plus energetycznych;
• zmniejszenie emisji dwutlenku węgla do atmosfery;
• możliwość sprzedaży nadwyżki energii elektrycznej.

Budynki tego typu nie są wolne od wad, ale wielu inwestorów jest w stanie je zaakceptować. Minusem bez wątpienia będą wyższe koszty budowania domów plus energooszczędnych, ale poniesienie na wstępie wyższych kosztów pozwoli inwestorowi na wypracowanie daleko idących oszczędności na eksploatacji budynku mieszkalnego w kolejnych latach.

W przyszłości będziemy bez wątpienia dążyć do uniezależnienia się od rosnących cen prądu i gazu, dlatego warto już dziś przemyśleć inwestycję w dom, który będzie generował minimalne koszty. Budowa domu plus energooszczędnego pozwoli na pozbycie się trosk związanych z wysokimi rachunkami. Dla licznych inwestorów bez wątpienia ważne będą też względy ekologiczne. Budowa takiego domu przyczynia się do aktywnej troski inwestora o środowisko naturalne.

Ile kosztuje dom plus energooszczędny?

Dla wielu inwestorów pewną barierą nie do pokonania są wyższe koszty budowy domów energooszczędnych i pasywnych. Jednak z roku na rok sytuacja ta się zmienia. Nadal obiekty „zielone”, bez rachunków, nazywane domami plus energooszczędnymi, są droższe od budowanych w tradycyjnej technologii.

Dom energooszczędny to wydatek średnio o 10 proc. wyższy od budowy domów tradycyjnych. Z kolei jeśli inwestor decyduje się na wybudowanie domu pasywnego czy plus energooszczędnego, musi liczyć się z kosztami wyższymi o około 15 proc.

Trzeba jednak podkreślić, że ponosząc wyższe wydatki, jednocześnie podejmowana jest perspektywiczna inwestycja, która okaże się opłacalna w toku użytkowania domu. Dzięki niej można zapomnieć o rachunkach za prąd i ogrzewanie, a ponadto pozyskać dodatkowe przychody ze sprzedaży nadwyżki energii elektrycznej. Wykorzystanie doskonałej termonizolacji i nowoczesnych rozwiązań znacząco obniża koszty użytkowania ekodomu, rocznie nawet o 40 proc.

Na czym można oszczędzić, budując dom plus energooszczędny?

Nowoczesne metody budowy domów plus energetycznych stopniowo zmniejszają koszty, jakie inwestorzy ponoszą podczas ich budowy. Są to domy wznoszone z elementów prefabrykowanych, które przywożone są na plac budowy w kontenerze.

Można je zmontować nawet samodzielnie, w ciągu kilku dni, a to znów powoduje ograniczenie kosztów budowy. Poza tym można je zmniejszyć dzięki obowiązującym w naszym kraju dopłatom – do instalacji i zakupu paneli fotowoltaicznych – czy kredytom na dom energooszczędny na preferencyjnych warunkach.