Zmiana w systemie rozliczania prądu z instalacji fotowoltaicznych

Zmiany wchodzące w życie od nowego roku mają bardzo poważne znaczenie dla osób, które dopiero planują instalację paneli fotowoltaicznych. W myśl działań ustawodawcy dotychczasowego prosumenta zastąpi po prostu producent energii elektrycznej, a zasady rozliczania zużycia i sprzedaży energii elektrycznej mają ulec uproszczeniu. Warto też wyjaśnić na początku co to jest instalacja PV? To po prostu przydomowa mikro instalacja fotowoltaiczna.  

Kim jest prosument?

Prosument to określenie, które powstało z połączenia dwóch słów producent i konsument. To osoba, która jednocześnie bierze udział w wytwarzaniu jakiegoś dobra i je konsumuje. W tym konkretnym przypadku chodzi o energię elektryczną, generowaną, czyli produkowaną przez przydomową mikro instalację fotowoltaiczną i jednocześnie zużywaną, a więc konsumowaną przez gospodarstwo domowe i jego mieszkańców.

Jakie są aktualne warunki rozliczania prosumentów?

W tej chwili prosument może przesłać do sieci energetycznej całą wyprodukowaną nadwyżkę energii. Następnie może wykorzystać, czyli pobrać za darmo z powrotem z sieci 80% wyprodukowanej energii jeśli instalacja ma moc do 10 kWh i 70% przy mocy instalacji 10-50 kWh. Całość rozliczenia odbywa się w cyklu rocznym. W uproszczeniu oznaczała to, że prosument całą nadwyżkę wyprodukowanej energii przekazuje do sieci energetycznej, która służy jako wirtualny akumulator energii.

Było to niewątpliwie korzystne rozwiązanie dla właścicieli mikro instalacji PV, powodowało jednak szereg problemów zarówno po stronie PSE - Polskich Sieci Elektroenergetycznych jak i w mniejszym stopniu prosumentów.

Co zmieni się od 2022 roku?

Od pierwszego stycznia 2022 znika pojęcie prosumenta i pojawia się wyłącznie producent energii, który będzie sprzedawał i kupował energię na rynku energetycznym. Rzecz w tym, że będzie ją sprzedawał po cenie średniej ustalanej co kwartał, a kupował po cenie zgodnej z taryfą obowiązującą u jego dostarczyciela energii. Jest to oczywiście dużo mniej korzystne rozwiązanie.

Osoby, które nabędą prawa prosumenta do końca tego roku będą się mogły rozliczać zgodnie z dotychczasowymi zasadami przez kolejne 15 lat. W związku z tym pojawiają się liczne głosy, że nastąpi boom na rynku instalacji fotowoltaicznych i ich montażem mogą się zajmować również osoby, które nie przeszły odpowiedniego przeszkolenia i nie posiadają potrzebnej praktyki.

Taka sytuacja powoduje również wzrost obaw o jakość montażu instalacji, który według niektórych ekspertów już teraz nie zawsze jest prawidłowy. Istnieje również pewne niebezpieczeństwo, że cześć mniejszych firm zajmujących się sprzedażą i instalacją paneli PV nie przetrwa okresu zmniejszonego popytu na ich usługi po nowym roku.

By nieco zmniejszyć negatywne skutki, jakie będą miały nowe przepisy, ustawodawca wprowadza nową instytucję Agregatorów. Będą oni mieli uprawnienia, by skupować energię elektryczną wyprodukowaną w przydomowych instalacjach PV, oferując ceny wyższe, niż obowiązująca w danym kwartale cena średnia.

Ile waży prąd? Czyli fotowoltaika na twoim dachu

Co nowego przyniesie program Mój Prąd 3.0?

Wiele osób oczekiwało, że już w tegorocznym programie Mój Prąd 3.0 znajdą się środki na dofinansowanie akumulatorów energii czy ładowarek samochodowych. Niestety zgodnie z ostatnimi informacjami tak się nie stało. Zaczynająca się w lipcu tego roku kolejna edycja tego programu nie przewiduje środków na dofinansowanie tego typu urządzeń.

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej portalowi gramwzielone.pl obejmie je dopiero czwarta odsłona, przewidywana na 2022. Będzie można wykorzystać je na dofinansowanie ładowarek do samochodów elektrycznych, magazynów ciepła i chłodu, a także inteligentnych systemów zarządzania energią w budynku.

Program Mój Prąd – kiedy rusza w 2021 roku i jakie są jego warunki?

Co daje zainstalowanie magazynów energii?

Zainstalowanie magazynów energii pozwoliłoby na większą autokonsumpcję produkowanej w przydomowych instalacjach energii, oraz ograniczyło maksymalne napięcia w sieci.

Za przesłanie prądu do sieci odpowiedzialny jest falownik, żeby móc go przesłać, musi wytworzyć napięcie wyższe niż panujące obecnie w tejże sieci. Musi ten prąd do niej niejako „wpompować”. Problem polega na tym, że jeżeli na danym odcinku sieci znajduje się wiele domów wyposażonych w mikro instalacje PV to próbując wpompować prąd do sieci falowniki niejako prześcigają się w podnoszeniu napięcia.

Zgodnie z polską normą napięcie w sieci może różnić się +/- 10% od nominalnych 230 Wolt i wynosić od 207 do 253 Wolt. Takie wzrosty napięcia, zwłaszcza skokowe są niekorzystne dla sieci energetycznej, zwłaszcza na jej końcowym odcinku. Ma również negatywny wpływ na trwałość wszystkich podłączonych do niej urządzeń.

Co dają nam magazyny energii?

Zainstalowanie magazynów energii, czyli najczęściej po prostu akumulatorów, stworzyłoby swego rodzaju instalację hybrydową, lepiej wykorzystującą dostępną energię. Oraz zapobiegającą powstawaniu podwyższonego napięcia w sieci.

W przypadku taryf o zróżnicowanych cenach energii magazyn energii miałby dodatkowy plus dla ich właścicieli. W zimie i wczesną wiosną, kiedy panele fotowoltaiczne nie produkują wystarczającej ilości energii, umożliwiłoby ładowanie akumulatorów z sieci w nocy, kiedy prąd jest tańszy. Pozwoliłoby to właścicielom tak skonfigurowanej instalacji zaoszczędzić na zakupie prądu wtedy, gdy jest on droższy, czyli w dzień.

Wszystko to ma spłaszczyć krzywe zużycia i produkcji energii elektrycznej i zapewnić lepsze wykorzystanie, czyli autokonsumpcję prądu wyprodukowanego przez przydomową instalację PV.

Z punktu widzenia właścicieli instalacji fotowoltaicznych nowe przepisy są zdecydowanie mniej korzystne. Do tej pory sieć energetyczna służyła im za swoisty wirtualny akumulator. Rozwiązanie to ma zachęcić do instalowania magazynów energii i przynajmniej częściowego odciążenia lokalnej sieci energetycznej w godzinach szczytu poboru prądu jak i jego produkcji.

Tak jak w przypadku samochodów hybrydowych nawet relatywnie niewielkie baterie pozwalają na znaczną redukcję spalania, tak samo zainstalowanie magazynu energii powinno znacząco zwiększyć autokonsumpcję prądu i zoptymalizować koszty. Dodatkowym efektem tego rozwiązania będą mniejsze obciążenia końcowych odcinków sieci energetycznej.

Czy przydomowe turbiny wiatrowe zastąpią fotowoltaikę?