Co to jest zbrojenie budowlane i jak je prawidłowo wykonać?

Gotowe projekty domów muszą zawierać szczegółowe informacje techniczne na temat zbrojenia. W praktyce wykonuje się we wszystkich domach jednorodzinnych bez względu na technologię budowy, a więc nie tylko w budynkach murowanych, ale także drewnianych i szkieletowych.

Co to jest zbrojenie?

W branży budowlanej zbrojenie oznacza nic innego jak wzmocnienie elementów budynku za pomocą stalowych prętów, siatek lub innego rodzaju kształtowników. Co do zasady zbroi się przede wszystkim elementy konstrukcyjne wykonane z betonu.

W jakim celu wykonuje się zbrojenie?

Zbrojenie betonu ma na celu kompleksową ochronę konstrukcji przed pęknięciami i innymi zniszczeniami. Z jednej strony beton jest bowiem materiałem bardzo solidnym i odpornym na ściskanie, z drugiej jednak dość kruchym i cechującym się niską wytrzymałością na rozciąganie.

Takie cechy betonu sprawiają, że wykonane z niego konstrukcje budynku pod wpływem obciążeń oraz naturalnych ruchów podłoża, mogą ulegać odkształceniom i pęknięciom. Zbrojenie betonu, czyli zatopienie w nim np. stalowych prętów, zabezpiecza konstrukcję budynku przed takimi uszkodzeniami, a więc także zwiększa jej trwałość i żywotność.

Gdzie powinno się zastosować zbrojenie? 

Zbrojenie betonu okazuje się konieczne głównie w początkowej fazie budowy domu, czyli do stanu surowego otwartego. Najczęściej w tym zakresie wykonuje się:

• zbrojenie fundamentu – zbroi się płyty oraz ławy fundamentowe, dzięki czemu powstają sztywne konstrukcje, które są w stanie przenosić obciążenia do gleby;
• zbrojenie stropu – zbrojenia wymagają stropy gęstożebrowe i monolityczne, aby pod wpływem obciążenia się nie uginały i nie uległy zniszczeniu;
• zbrojenie schodów betonowych – dotyczy to zarówno biegu, jak i spocznika, ponieważ wszystkie te elementy narażone są na duże obciążenia;
• zbrojenie balkonu – wzmocnienie płyty balkonowej jest niezbędne, ponieważ to właśnie ono odpowiada za przenoszenie naprężeń rozciągających (beton przenosi natomiast obciążenia ściskające);
• zbrojenie nadproża okiennego i drzwiowego – jego celem jest przenoszenie obciążenia od ściany znajdującej się nad otworem.

Czasami konieczne jest także zbrojenie wylewki, gdy jej grubość nie przekracza 3,5-4 cm. Standardowo również zbroi się wieńce stropowe, które pełnią funkcję opaski spinającej ściany domu oraz jednocześnie usztywniają całą konstrukcję stropu.

Siatka zbrojeniowa – parametry, zastosowanie i cena siatki zbrojeniowej

ofe-5847238-70517 w-70517

Jakie są rodzaje zbrojeń budowlanych?

Zbrojenie budowlane może pełnić różne funkcje wzmacniające konstrukcję budynku i pod tym względem wyróżnia się dwa rodzaje zbrojeń budowlanych: nośne oraz uzupełniające.

Zbrojenie nośne

Zbrojenie nośne jest podstawowym wzmocnieniem budynku. Z tego względu wymaga zachowania sporej precyzji zarówno podczas jego projektowania, jak i wykonania. Należy bowiem uwzględnić wszelkie obciążenia, na które narażona jest konstrukcja. Zbrojenie nośne stosuje się m.in.:

• w ścianach nośnych;
• w ławach fundamentowych;
• przy konstrukcji stropów.

Zbrojenie uzupełniające

Zbrojenie uzupełniające, jak sama nazwa wskazuje, stosowane jest jako dodatkowe wzmocnienie i ma za zadanie uzupełnić wytrzymałość zbrojenia nośnego. Nigdy nie wykonuje się go zatem jako samodzielnej konstrukcji.

W praktyce zbrojenie uzupełniające jest stosowane dla bezpieczeństwa, na wypadek, gdyby przy wcześniejszych obliczeniach doszło do pomyłki i zbrojenie nośnie nie spełniało określonych norm i standardów.

Jaki materiał na fundamenty będzie najlepszy? Z czego budować fundamenty domu?

Jak prawidłowo wykonać zbrojenie? 

Jak wykonać zbrojenie? Montaż zarówno zbrojenia nośnego, jak i uzupełniającego zależy od wytycznych zamieszczonych w projekcie domu. Niezależnie jednak od rodzaju, wykonuje się go bardzo podobnie.

Zbrojenie można wykonać bezpośrednio w deskowaniu lub w szkielecie zbrojeniowym. Do wykonania zbrojenia używa się najczęściej stalowych prętów. Pręty w zależności od klasy stali mają różne zastosowania.

Przykładowo klasy A-III i A-IIIN wykorzystuje się do wykonania konstrukcji nośnych, gdyż cechują się dobrą wytrzymałością, z kolei klasy y A-0 i A-I sprawdzają się jedynie w konstrukcjach pomocniczych. Montaż zbrojenia z prętów polega na ich umieszczeniu w odpowiednich miejscach oraz powiązaniu za pomocą drutu wiązałkowego.

Oprócz stalowych prętów przy zbrojeniu wykorzystuje się również siatki zatapiane w betonie tzw. siatkobeton lub druty.

Podczas montażu bezwzględnie należy przestrzegać norm i zasad dotyczących rozstawienia prętów czy gęstości ich ułożenia, jak również mocowania stalowych elementów i zabezpieczenia ich przed przemieszczaniem się – każde odstępstwo od wytycznych może doprowadzić do utraty nośności, a nawet wystąpienia katastrofy budowlanej.

Przejdźmy teraz do kwestii technicznych, czyli jak prawidłowo wykonać zbrojenie najważniejszych elementów konstrukcyjnych domu.

Zacznijmy od tego, jak wykonać zbrojenie fundamentów. Do tego celu należy użyć stalowych prętów o średnicy 12-16 mm, które należy ułożyć w szkielet przestrzenny usytuowany na osi ławy fundamentowej. Każda ściana zbrojenia składa się z czterech prętów podłużnych, które trzeba połączyć na zakładkę co 40-50 cm za pomocą drutu wiązałkowego. Pręty podłużne powinny się ze sobą łączyć w narożach i przy skrzyżowaniach ław.

A jak wykonać zbrojenie stropu? W przypadku tego monolitycznego pręty zbrojenia układa się w deskowaniu co kilkadziesiąt centymetrów. Stropy o rozpiętości nie większej niż 3,5 m zwykle wymagają jedynie zbrojenia jednokierunkowego. W tym większych należy natomiast wykonać zbrojenie krzyżowe, gdzie mniejsze pręty układa się w poprzek, zapewniając tym samym większą sztywność i nośność konstrukcji.

Na pytanie, jak wykonać zbrojenie schodów betonowych, odpowiedź brzmi następująco: pręty podłużne montuje się wzdłuż deskowania spodu i przewiązuje zbrojeniem poprzecznym z cieńszych prętów. Należy pamiętać, że główne pręty zbrojeniowe muszą być zakotwione w podciągu stropu oraz w betonowej belce fundamentowej. Z tego względu przed zalaniem stropu betonem trzeba z niego wyprowadzić pręty zbrojenia płyty schodowej tak, aby wystawały przynajmniej na 0,5 m. Potem muszą być one połączone na zakładkę ze zbrojeniem schodów.

Na koniec wyjaśnijmy, jak wykonać zbrojenie balkonu. Przede wszystkim powinno być ono zrealizowane ściśle według projektu, który określa średnicę i układ prętów w zależności od obciążeń oraz rodzaju płyty balkonowej. Może być ona bowiem zakotwiona w wieńcu lub podparta. Główne pręty umieszcza się w strefie rozciągania – przy budowie balkonów podpartych w dolnej części, a w przypadku wspornikowych u góry. Zbrojenie balkonu powinno być zakotwione w wieńcu i zwykle łączy się je także ze zbrojeniem stropu.

Jakie fundamenty wybrać pod dom jednorodzinny?

Jakich materiałów używa się do zbrojenia budowlanego?

Zbrojenia wykonywane są zazwyczaj ze stali zbrojeniowej o różnej specyfikacji. Materiały, jakie należy zastosować do wzmocnienia konstrukcji, wskazane są w dokumentacji projektowej. Wystarczy zatem zajrzeć do projektu, aby dowiedzieć się, jakie pręty na zbrojenie stropu czy fundamentów będą najlepsze. W wytycznych znaleźć można informacje dotyczące m.in.:

• klasy i gatunku stosowanej stali;
• średnicy oraz długości prętów zbrojeniowych;
• rozmieszczenia zbrojenia.

Najważniejsze to wybrać elementy zbrojeniowe ze stali o odpowiedniej klasie, która decyduje o jej właściwościach mechanicznych oraz określa maksymalny stopień wygięcia. Wyróżnia się 5 klas stali zbrojeniowej:

• Klasa A0 – wykonane są z niej np. gładkie pręty lub walcówka, które mają dość niską wytrzymałość, ale łatwo się wyginają, dlatego służą głównie do zbrojenia uzupełniającego lub jako łączniki zbrojenia;
• Klasa A1 – wykonuje się z niej gładkie pręty, które mogą służyć m.in. zarówno do zbrojenia nośnego, jak też jako strzemiona lub przewiązki;
• Klasa A2 – z takiej stali robi się pręty żebrowane, które są wykorzystywane na zbrojenia nośne;
• Klasa A3 – wykonuje się z nich pręty żebrowane o wysokiej wytrzymałości, które doskonale sprawdzają się do wzmacniania najbardziej obciążonych elementów konstrukcyjnych budynku;
• Klasa A3n – taka stal ma najwyższą wytrzymałość i dlatego wykonane z niej pręty żebrowane służą do montażu najważniejszych elementów zbrojenia nośnego podłużnego.

Pręty zbrojeniowe – jakie wybrać?

Pręty zbrojeniowe różnią się także wymiarami oraz kształtem, ponieważ mogą być żebrowane lub gładkie. Jak już wiemy, o tym, jakie pręty zbrojeniowe powinno się zastosować, decydują wytyczne zawarte w projekcie budowlanym. Dotyczy to także ich wymiarów – zarówno długości, jak i średnicy.

Pręty zbrojeniowe można zamówić już docięte na wymiar i powyginane w odpowiedni sposób według projektu. Można je także kupić na tony i wówczas należy je dociąć na placu budowy. W takim przypadku warto ich kupić nawet 10% więcej, ponieważ podczas przycinania może dojść do błędu skutkującego brakiem materiału.

Warto także rozważyć zakup gotowych konstrukcji wzmacniających w postaci siatek lub szkieletów zbrojeniowych. Można sobie dzięki temu oszczędzić pracy związanej z odpowiednim ułożeniem i połączeniem poszczególnych prętów.

Jak dobrać fundament do gruntu?

Jakie są najczęściej popełniane błędy podczas zbrojenia?

Podczas wykonywania zbrojenia może dojść do błędów, które będą wpływały na niższą wytrzymałość konstrukcji budynku, a w skrajnych przypadkach mogą doprowadzić nawet do katastrofy budowlanej. Do najczęstszych błędów przy montażu zbrojenia zaliczamy przede wszystkim:

• zastosowanie materiałów o innych parametrach technicznych niż w projekcie;
• niewłaściwa liczba prętów lub nieodpowiednie ich rozmieszczenie;
• brak ciągłości zbrojenia np. w narożnikach;
• za małe zakotwienie elementów zbrojenia;
• niezabezpieczenie zbrojenia przed przemieszczaniem;
• nieprawidłowe zabezpieczenie stalowych elementów w zbrojeniu fundamentów przed wodami gruntowymi (np. zbyt cienka otulina).

Dlaczego warto wykonać zbrojenie?

Zbrojenie betonowych elementów konstrukcyjnych budynku jest konieczne, aby wzmocnić je i nadać im wytrzymałość na różne obciążenia. Warto pamiętać, że sam beton jest odporny wyłącznie na ściskanie. Tymczasem takie elementy budynku jak fundamenty czy strop narażone są także na siły rozciągające związane m.in. z naturalnym osiadaniem budynku.

Zbrojenie nadaje elementom betonowym pewnej elastyczności i pozwala im „pracować”, a więc tym samym zapobiega ich uszkodzeniu. Brak zbrojenia powoduje, że sztywny beton np. w ławie fundamentowej mógłby po prostu popękać, co poskutkowałoby także popękaniem murów budynku.