Jak wykonać elewację drewnianą i czy warto się na nią zdecydować?

Drewno jest naturalnym materiałem budowlanym i wykończeniowym. Wykorzystywane jest do tworzenia konstrukcji obiektów i wznoszenia ścian, a także w stolarstwie meblowym. Coraz częściej stosowane jest drewno na elewacje. Niekoniecznie musi ono przywodzić na myśl góralskie domy, może być bowiem skutecznie łączone z innymi materiałami służącymi wykończeniu fasady budynku mieszkalnego. Sprawdź, czy drewniana elewacja w domu murowanym jest dobrym pomysłem.

Drewniana elewacja – co warto wiedzieć?

Drewno jest materiałem o wszechstronnym wykorzystaniu. Drewniana elewacja jest tego najlepszym przykładem. Dzięki niej dom może zyskać oryginalny wygląd i znacznie lepiej komponować się z otaczającą zielenią, niż gdyby został tylko otynkowany z użyciem odpowiedniego rodzaju tynku na elewacji.

Elewacja z drewna dodaje uroku domom mieszkalnym. Może być ona wykorzystywana nie tylko w przypadku obiektów utrzymanych w stylu tradycyjnym. Dzięki niej budynek sprawia ciepłe wrażenie. Drewno jest na tyle wdzięcznym i łatwym w obróbce materiałem, że można mu nadać bez problemu odpowiednią formę, wymiary i kolor. Jak najbardziej nadaje się do malowania. Drewniana elewacja równie dobrze komponuje się z nowoczesną, minimalistyczną bryłą budynku.

Gdzie najlepiej sprawdzi się elewacja z drewna? 

Właściwie domy z drewnianą elewacją mogą być utrzymane zarówno w tradycyjnym stylu – obiektu góralskiego czy domu na wsi z bali drewnianych – jak i nowoczesnym. Drewno jest na tyle uniwersalnym materiałem budowlanym i wykończeniowym, że wykonana z jego użyciem nowoczesna drewniana elewacja, kontrastująca z bielą ścian oraz elementów metalowych, np. barierek przy schodach, będzie wyglądała doskonale.

Możesz zdecydować się na całkowite pokrycie drewnem swojego domu bądź zastosować ażurową elewację drewnianą. Nowoczesne obiekty z reguły mają tylko jedną ścianę z drewnianą elewacją, narożniki czy przestrzeń pomiędzy oknami wykonaną z paneli drewnianych, a pozostałą część – z tynku.

Zobacz gotowe projekty domów drewnianych!

Biokowo wyspa dws

4 999 zł

4 999 zł

Andrzejówka 22 dws

6 599 zł

6 599 zł

Darłowo b1 dws

5 799 zł

5 799 zł

Projekty domów drewnianych

Jakie drewno na elewację wybrać?

Ważne jest wybranie odpowiedniego rodzaju desek na elewację domu z drewna. Najczęściej wykorzystywane są do tego celu:

• elewacje z drewna modrzewiowego – z modrzewia syberyjskiego;
• elewacje z drewna sosnowego – z sosny skandynawskiej;
• elewacje z drewna świerkowego – świerk skandynawski.

Drewno z modrzewia, sosny lub świerku jest estetyczne i funkcjonalne. We wszystkich trzech przypadkach będzie ono zapewniało ochronę Twojego domu przed penetracją wody z zewnątrz. Jest na tyle trwałe i solidne, że będzie się opierać wpływowi negatywnych czynników atmosferycznych. Cenną cechą tego rodzaju gatunków drewna jest to, że wykazują one dobrą odporność na degradację biologiczną w wyniku działania szkodników i grzybów.

Zdarza się również, że wykonywana jest elewacja z drewna egzotycznego, np.:

• cedru kanadyjskiego;
• drewna meranti;
• tatajuby itp.

Są one wytrzymałe, trwałe, ale przede wszystkim mają piękny wygląd, z wyraźnym usłojeniem.

Ważne jest także to, że bez względu na to, z jakiego drewna wykonana jest elewacja, deski elewacyjne powinny być odpowiednio wysuszone. Ich wilgotność powinna kształtować się na poziomie nie większym niż 12-18 proc. Przy takim zachowają swój estetyczny, pożądany wygląd, a poza tym nie będą się odkształcać. Zanim wykonana zostanie elewacja domu z drewna, powinny one pozostawać w przewiewnym, względnie suchym i zadaszonym miejscu.

Zdarza się, że na elewację wykorzystywane są deski wykonane z drewna modyfikowanego termicznie, np. opalanego. Ich zastosowanie jest całkowicie uzasadnione, ponieważ elewacje z drewna palonego będą zapewniały solidną ochronę budynku przed wpływem różnorodnych warunków atmosferycznych. Te sprawdzone w praktyce, np. w Skandynawii, elewacje często poddawane są uprzednio obróbce termicznej, która poprawia właściwości drewna. Zmniejsza się jego nasiąkliwość, więc nie straszne mu ulewne deszcze, a przy tym zapewnia ono większą izolację termiczną. Ma to ogromne znaczenie dla stworzenia trwałej i funkcjonalnej elewacji.

Elewacje drewniane z drewna świerkowego i sosnowego będą pociągały za sobą najniższe koszty, ponieważ jest to drewno krajowe, występujące w Polsce. Jego zaletą jest to, że bardzo łatwo się je obrabia, a przy tym jest trwałe i wytrzyma różne obciążenia. Wynika to z tego, że w drewnie świerkowym i sosnowym występuje wysoka zawartość żywic.

Wspomniany już świerk skandynawski jest drewnem o charakterystycznej, jasnej, lekko żółtawej barwie, choć możesz spotkać się również z informacją o tym, że jest to drewno białe. Ma ładną fakturę, mniej sęków i małe przyrosty roczne, dlatego jest bardzo wytrzymałe. Podobnie zresztą jak modrzew, którego trwałość wynika z małych przyrostów rocznych.

Jeśli chodzi o surowe drewno modrzewiowe, to jest ono czerwono-żółtawe, ale jeśli zabezpieczysz je środkiem chemicznym, licz się z tym, że jego kolor ulegnie zmianie. Może on być srebrnoszary lub nawet czarnobrunatny. Proste zasady obróbki modrzewia sprawiają, że często stosuje się go również na elewacjach domowych.

Niesamowicie odporne na warunki atmosferyczne jest drewno cedru czerwonego. W naturze występuje ono w klimacie podbiegunowym. Ma zabarwienie od beżowego po ciemnobrązowe, ale wraz z upływem czasu zmienia się w srebrnoszare. Cedr czerwony bez jakiegokolwiek zabezpieczenia (impregnacji) wytrzyma nawet 60 lat.

Meranti jest drewnem egzotycznym, o lekko czerwonym odcieniu. Jest miękkie, łatwe w obróbce i szybko schnie. Cechuje się wysoką odpornością na mechaniczne uszkodzenia. Po pomalowaniu niemal natychmiast chłonie wszystkie środki chemiczne – farby, lakiery i impregnaty.

Do kategorii drewna egzotycznego trzeba zaliczyć tatajubę, czyli pochodzące z Ameryki Południowej, cechujące się barwą żółtawo-brązową. Pod wpływem oddziaływania warunków atmosferycznych może ono zmienić nieco kolor na ciemnobrązowy. Jest odporne na ścieranie, a także zmiany poziomu temperatury i wilgotności powietrza. Dobrze znosi kontakt z wodą z uwagi na wysoką zawartość krzemu i innych minerałów.

Z pewnością elewacja drewniana z bali czy z desek wygląda imponująco, ale jednocześnie musisz wiedzieć, że sporo kosztuje. Możesz jednak uzyskać pożądany efekt wizualny i ponieść mniej kosztów, wybierając elewację z drewna kompozytowego. To właściwie produkt będący kompozytem polimerowo-drzewnym, składającym się w przeważającej części (około 80 proc.) z włókien drzewnych i w 20 proc. z osnowy polimerowej.

Dowiedz się więcej: Jakie drewno wybrać na elewację i jak je zamontować?

Jak wykonać elewację z drewna? Montaż krok po kroku

Jeśli planujesz drewnianą elewację domu, musisz zastanowić się, czy pokryjesz deskami cały dom czy tylko określone jego fragmenty. Możesz zdecydować się na elewację drewnianą pionową lub poziomą, co przekłada się na określony tryb montażu. Inną opcją jest ułożenie desek pod kątem 45 stopni. Sposób ułożenia nadaje określony wygląd budynkowi.

Niezależnie od tego, czy będzie to elewacja drewniana pozioma, czy elewacja drewniana pionowa, pamiętaj, by nie układać desek względem siebie na styk. Nie powinny one do siebie maksymalnie przylegać. Wszystko dlatego, że elewacja z czasem może sama ulegać pewnym zmianom. Montaż powinien być więc zrealizowany tak, by pomiędzy kolejnymi deskami pozostały kilkumilimetrowe odstępy.

Nie od razu możesz przystąpić do wykonania elewacji z drewna. Jeśli chcesz zwiększyć ochronę termiczną budynku, montaż rozpocznij od wykonania ocieplenia. Warstwa ociepleniowa, np. z wełny mineralnej, która ma doskonałe właściwości izolacyjne, akustyczne i jest niepalna, powinna mieć nie mniej niż 12 cm grubości. Podobnie w przypadku elewacji drewnianej na ociepleniu ze styropianu.

Jak wygląda zatem montaż drewnianej elewacji krok po kroku? Zobacz sam, jak to wygląda w przypadku ocieplenia z wełny mineralnej:

• Wykonanie warstwy ociepleniowej.
• Wykonanie konstrukcji nośnej – w przypadku wełny mineralnej to legar i kontrlegar. Legary montowane są do muru, a odstępy pomiędzy nimi nie powinny wynosić więcej niż 1 metr, a przy tym powinny być zakotwiczone zgodnie z kierunkiem ułożenia paneli. Do legarów głównych mocuje się kontrlegary w kierunku odwrotnym. Odstępy pomiędzy nimi powinny wynosić minimum 35-40 cm. Po montażu powstaje kratownica przeznaczona do szczelnego wypełnienia wełną mineralną.
• Realizacja izolacji przeciwwiatrowej – z folii wiatroizolacyjnej, która rozpinana jest na konstrukcji i chroni mur przed wiatrem.
• Montaż łat dylatacyjnych o przekroju 20 × 40 mm wzdłuż warstwy kontrlegarów. Zapewniają one wentylację i pełnią funkcję wypełnienia przestrzeni występującej pomiędzy deskami elewacyjnymi a murem.
• Montaż paneli elewacyjnych – w widoczny sposób, przy zastosowaniu wkrętów ze stali nierdzewnej, albo w sposób ukryty – z wykorzystaniem specjalnych łączników.
• Poprawne zaimpregnowanie desek po montażu.

Nieco łatwiej jest zamontować panele elewacyjne drewniane w przypadku ocieplenia wykonanego z płyt styropianowych. Nie trzeba wówczas robić kratownicy. Na styropian doklejony do muru należy położyć siatkę i zatrzeć ją specjalnym klejem. Później wykonywana jest podbudowa z niewielkich łat dylatacyjnych o przekroju 20 × 40 mm, które przytwierdza się przez styropian do muru budynku za pomocą kołków rozporowych. Odstępy między nimi nie powinny być większe niż 35-40 cm.

Czy można kłaść drewno na murowaną elewację?

Dom murowany z elewacją drewnianą będzie wyglądał na przytulniejszy, co więcej, będzie się doskonale komponował z otoczeniem. Istnieje możliwość położenia okładziny elewacyjnej drewnianej bezpośrednio na ścianie murowanej – nie trzeba wówczas wykonywać żadnej dodatkowej membrany.

Drewniana elewacja całej powierzchni czy tylko fragmenty?

Nie musisz obudowywać swojego murowanego domu w całości drewnem, by wykorzystać ten przepiękny i użyteczny materiał na elewację. Możesz zdecydować się na drewnianą elewację pokrywającą ściany budynku tylko w części. To zdecydowanie modny trend w jednorodzinnym budownictwie mieszkaniowym.

Naturalnym surowcem możesz pokryć najbardziej charakterystyczne elementy bryły obiektu, np. zagłębienia czy wysunięcia. Elewacja z elementami drewna może obejmować pokrycie deskami pasów występujących pomiędzy oknami lub obudowanie nim otworów okiennych i drzwiowych.

Częściowe wykończenie budynku drewnem pomaga w uzyskaniu oryginalnego wyglądu elewacji, ponadto takie akcenty pozwalają na optyczne modelowanie bryły Twojego domu. Sprzyjają zwiększaniu atrakcyjności budynku, ponieważ drewno umieszczone np. tylko w górnej jego części powoduje, że bryła wydaje się lekka. Natomiast jeśli kładziesz deski drewniane w okolicach przyziemia i na parterze, nieruchomość będzie wyglądała na bardziej rozłożystą. 

Jak wykonać imitację drewna na elewacji?

Wiesz już, że nie tylko naturalne drewno może ci posłużyć jako wymarzona dekoracja elewacji drewnianej. Imitacja tego materiału może wyglądać równie dobrze, zachowując cenne właściwości fizyczne oryginału, co więcej, ma niższą cenę. Z uwagi na to, że drewno naturalne jest narażone na wiele niekorzystnych czynników i wymaga stałej pielęgnacji, wymyślono produkty drewnopodobne, które z powodzeniem są wykorzystywane w praktyce.

Elewacje domu z imitacji drewna nie wymagają impregnacji czy malowania. Nie trzeba martwić się, że urośnie na nich mech lub inne porosty bądź też że rozwinie się sinica. Są z to względnie tanie i łatwe w użytku. Jeśli zdecydujesz się na wybór elewacji imitującej drewno o wysokiej jakości, trudno będzie dostrzec różnice pomiędzy nią a elewacją wykonaną z naturalnego materiału.

Panele drewnopodobne wystarczy od czasu do czasu po prostu umyć. Są lżejsze od drewna, a przy tym odporne na uszkodzenia czy szkodliwy wpływ warunków atmosferycznych. Nie kurczą się, nie pęcznieją, ponieważ nie są w stanie chłonąć wilgoci z powietrza. Do tego możesz wybierać spośród szerokiej oferty różnych wersji kolorystycznych paneli drewnopodobnych.

Panele te powstają z takich materiałów, jak:

• Kompozyt polimerowo-drewniany, w którym 80 proc. to włókna drzewne, a pozostałe 20 proc. osnowa polimerowa. W składzie kompozytu są ponadto pigmenty, nadające określoną barwę panelom, oraz stabilizatory i przeciwutleniacze. Uwaga! Jeśli włókna drzewne przeważają, panele tego rodzaju wymagać będą pielęgnacji, mogą być ponadto słabszej jakości od innych i wykazywać podatność na działanie niskich temperatur.
• Polistyren – drewnopodobne deski elewacyjne mogą być wykonane z polistyrenu ekspandowanego, czyli po prostu ze styropianu, a także z polistyrenu ekstrudowanego, inaczej nazywanego styrodurem. Największymi atutami polistyrenowych paneli drewnopodobnych są lekkość i nienasiąkliwość.
• Włóknocement – panele wykonane z włókien celulozowych oraz cementu, które w swoim składzie mają wypełniacze i minerały. Ich główną zaletą jest wysoka trwałość, odporność na warunki atmosferyczne. Nie wymagają zbyt zaawansowanych zabiegów pielęgnacyjnych i konserwacyjnych.
• Laminat HPL – wysoce trwałe tworzywo wykonane z kilku warstw sprasowanego papieru, dodatkowo zaimpregnowanego żywicą. Doskonale sprawdzi się w charakterze materiału na elewację drewnopodobną, ponieważ takie panele świetnie imitują drewno pod względem kolorystyki czy struktury.

Jak wybrać kolor dla elewacji drewnianej?

Elewacja drewniana kojarzona jest najczęściej z kolorem brązowym, beżowym, szarym, jasnoczerwonym lub jasnożółtym. Wynika to z tego, jakie barwy mają deski wykorzystywane na elewację. Kolory naturalnego drewna mogą być jasne i ciemne, bardziej lub mniej brązowe.

Jeśli jednak zależy Ci na tym, aby wykonać czarną elewację, pomaluj panele właśnie na taki kolor. Pamiętaj jednak, że w takim przypadku ich rysunki na drewnie, czyli usłojenie, nie będą widoczne. Antracytowa lub szara elewacja wygląda nowocześnie, a farba zabezpiecza dodatkowo drewno przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych.

Warto wiedzieć: Jaki kolor elewacji domu wybrać? Najmodniejsze kolory w 2022 roku

Jak dbać o elewację drewnianą?

Drewno jest materiałem trwałym i wytrzymałym na wpływ różnych czynników zewnętrznych, o ile zostanie odpowiednio zaimpregnowane, a Ty sam będziesz o nie dbać we właściwy sposób. Poprawny montaż elewacji drewnianej to jeszcze nie wszystko, aby cieszyć się jej widokiem przez długie lata.

Właściwie rodzaj drewna wykorzystanego na elewację decyduje o tym, jak często będzie trzeba stosować określone zabiegi pielęgnacyjne. Sosna wymaga np. bardzo częstej konserwacji, a wysokiej jakości, choć drogie drewno egzotyczne bez przeprowadzania żadnych zabiegów może pozostawać w idealnym stanie przez długie lata.

Kupione drewniane płyty elewacyjne najczęściej są już zabezpieczone fabrycznie z użyciem lakierów i chemicznych środków, które głęboko wnikają w ich strukturę. Dzięki temu są odporne na warunki atmosferyczne, biologiczne i mechaniczne. Warstwa zabezpieczająca drewno nie jest jednak niezniszczalna. Z czasem musi zostać odnowiona, bo w przeciwnym wypadku deski elewacyjne będą traciły swoje właściwości i kolor.

Poprawna pielęgnacja drewnianej elewacji może obejmować jej malowanie, lakierowanie, bejcowanie lub impregnację. Impregnacja jest bardzo ważna, bo chroni panele przed warunkami atmosferycznymi, zwłaszcza przed wilgocią i promieniowaniem UV nawet przez 5 lat. Dobre, specjalistyczne impregnaty do drewna są w stanie wniknąć głęboko w strukturę desek. Możesz też zabezpieczyć drewno i zmienić jego wygląd dzięki specjalnym farbom, które tworzą na powierzchni szczelną warstwę. Uniemożliwia ona wchłanianie wilgoci i stanowi barierę dla promieniowania słonecznego.

Farba utrudnia rozwój grzybów i mchu na drewnie. Zabezpiecza przed korozją biologiczną. Licz się natomiast z tym, że malowanie przykrywa naturalną strukturę drewna i odbiera mu pewien urok. Zamiast farby wykorzystać możesz lakier do zabezpieczenia drewnianych płyt elewacyjnych. Bezbarwny lakier stworzy powłokę ochronną, a drewno zachowa naturalny wygląd i barwę. Niestety, lakier jest nietrwały i trzeba go odnawiać nawet co 2 lata.

Bejcowanie jest najrzadziej wykorzystywanym sposobem zabezpieczania desek drewnianych elewacyjnych, ponieważ bejca niezbyt skutecznie chroni materiał przed czynnikami atmosferycznymi, ale za to podkreśla naturalną barwę drewna.

Zanim rozpoczniesz proces pielęgnacji i zabezpieczania drewna na elewacji budynku, zadbaj o umycie paneli z kurzu i innych zanieczyszczeń, nawet przy użyciu zwykłego płynu do mycia naczyń i wody. Jeśli występują na nich jakiekolwiek plamy, możesz je zetrzeć delikatnie papierem ściernym. Pamiętaj, aby nie dociskać go zbyt mocno do powierzchni materiału, ponieważ mogłoby to odsłonić surowe drewno. Mycie i impregnacja drewna powinny odbywać się w suche i ciepłe dni.

Nie przegap: Mycie elewacji – ile kosztuje i jak samodzielnie przeprowadzić mycie elewacji domu?

Ile wynosi koszt wykonania drewnianej elewacji?

Ile kosztuje efektowna drewniana elewacja? Koszt zależy od wielu czynników, przede wszystkim od tego, jaki materiał wybierzesz – krajowe czy egzotyczne – a także od tego, czy chcesz, by była to całkowita czy fragmentaryczna elewacja drewniana. Cena elewacji z drewna sosnowego lub świerkowego, krajowego, będzie z pewnością niższa od kosztów nabycia i wykonania elewacji z drewna egzotycznego. Cena za metr kwadratowy desek z meranti czy cedru kanadyjskiego może dochodzić nawet do kilku tysięcy złotych. W zamian otrzymujesz jednak najtrwalsze drewno, odporne na warunki atmosferyczne.

W przypadku desek z sosny i świerka polskiego będzie to już od kilkudziesięciu złotych za metr kwadratowy – na przykład płyty elewacyjne ze świerka kosztują od 40 zł wzwyż, przy czym są najmniej trwałe i najmniej odporne na wszelkie uszkodzenia mechaniczne czy spowodowane wpływem czynników zewnętrznych. Zależy to przede wszystkim od wykorzystanego gatunku materiału.

Oprócz paneli drewnianych musisz kupić również ruszt służący do przykręcenia elewacji do budynku. Jego tradycyjna wersja zrobiona z profili z drewna świerkowego kosztuje około 30-50 zł za metr kwadratowy. Taka konstrukcja musi być wysokiej jakości, ponieważ wpłynie na jakość całej elewacji.

Jeśli elewacja drewniana ma mieć dodatkowe ocieplenie, w kosztorysie uwzględnij koszt membrany, styropianu i wełny mineralnej lub innego rodzaju materiałów termoizolacyjnych. Będzie to mniej więcej 20-40 zł za m².

Do tego trzeba doliczyć koszty montażu, chyba że masz w zamiarze podjąć się samodzielnie wykonania swojej elewacji z drewna. Cena robocizny zależy od metrażu elewacji oraz od tego, czy jest skomplikowana czy też nie. Nie bez znaczenia jest to, czy ma to być ocieplona elewacja drewniana. Cena za m² robocizny wynosi od 150 do nawet 250 zł.

Czy możesz wykonać zatem tanią elewację drewnianą? Tak, ale wybierz do tego celu drewno krajowe, najlepiej sosnowe lub świerkowe, a przy tym skorzystaj z własnych umiejętności i większość prac postaraj się wykonać na własną rękę. Jeśli nie jest to możliwe, szukaj firmy, która ma najniższe stawki za zrobienie elewacji drewnianej pionowej czy poziomej. Jej cena będzie wtedy możliwie jak najniższa.

Dla porównania podajemy koszty wykonania elewacji drewnopodobnej. Ceny płyt elewacyjnych rozpoczynają się w takim przypadku od 100 zł za m². Płacisz właściwie za same panele i robociznę.

Jakie są wady i zalety elewacji z drewna?

Jeśli chcesz mieć elegancką, naturalną elewację swojego budynku mieszkalnego, bez wątpienia powinieneś wziąć pod uwagę rozwiązanie z drewna. Porady dotyczące montowania desek drewnianych na elewacji oraz wyboru odpowiedniego rodzaju materiału ułatwią Ci podjęcie trafnych decyzji w tym zakresie.

Dowiedz się jednak, jakie są nie tylko zalety, lecz także wady elewacji drewnianych. Niestety takie elewacje mają pewne negatywne aspekty, o których powinieneś wiedzieć wcześniej. W tabeli postaraliśmy się zgromadzić plusy i minusy tego rozwiązania.

Musisz koniecznie wiedzieć, jak zabezpieczyć drewno elewacyjne, aby służyło ono długie lata. Nie wystarczy, że kupisz deski drewniane i poprawnie zamontujesz je na domu, aby cieszyć się ich doskonałym widokiem przez długie lata. Konieczna jest ich impregnacja przy użyciu odpowiednich materiałów.