Czym jest szambo ekologiczne? Poznaj zalety i wady przydomowego szamba ekologicznego

Jeśli jesteś na etapie wyboru projektu domu, zwróć uwagę także na sposób odprowadzania ścieków, jaki został w nim uwzględniony. Może nie jest to temat wielce interesujący, lecz będzie mieć ogromne znaczenie, zwłaszcza gdy zależy Ci na budownictwie ekologicznym. 

Co to jest szambo ekologiczne?

Szambo ekologiczne nie jest oficjalną nazwą, z jaką spotkasz się w sklepach. W ten sposób określa się potocznie oczyszczanie ścieków, do którego wykorzystuje się osadnik wstępny i drenaż. Ponadto, jest to zbiornik bezodpływowy.

Można powiedzieć, że szambo ekologiczne stanowi pośredni wybór między szambem tradycyjnym a przydomową oczyszczalnią ścieków. Zapewnia przy tym dużą szczelność. Docenia się je także za brak konieczności częstego opróżniania. 

Czym szambo ekologiczne różni się od szamba tradycyjnego?

Proces oczyszczania ścieków w przypadku szamba ekologicznego składa się z kilku etapów. Od szamba tradycyjnego różni je zatem sposób działania. Co więcej, szambo ekologiczne wystarczy opróżnić raz w roku, a niekiedy nawet znacznie rzadziej. To z pewnością dobra informacja w porównaniu do szamba tradycyjnego, które opróżniać trzeba nawet dwa razy w miesiącu.

Jak zbudowane jest szambo ekologiczne?

Budowa szamba ekologicznego nie jest skomplikowana i opiera się na kilku, podstawowych elementach. Najważniejszy będzie zbiornik, który pełni funkcję osadnika wstępnego. Najczęściej wykonuje się go z betonu, choć dostępne są także osadniki z tworzywa sztucznego. To właśnie tutaj ciężkie zanieczyszczenia osiadają na dnie, przez co oddziela się je od nieczystości płynnych.

Równie istotny element szamba ekologicznego to tzw. kosze filtracyjnego. Znajdują się ona na końcu zbiornika. Ich zadanie to zapobieganie przedostawaniu się stałych nieczystości do drenaż rozsączającego. To właśnie drenaż rozprowadza wstępnie oczyszczone ścieki w gruncie. Przeważnie w domu jednorodzinnym stosuje się kilka przewodów drenarskich, a na ich końcu umieszcza się specjalne kominki napowietrzające dostarczające powietrze do układu.

Nie przegap: Jakie badania gruntu należy wykonać przed wyborem rodzaju fundamentów?

Jak działa szambo ekologiczne?

Opis budowy szamba ekologicznego, już nieco powiedział o zasadzie jego działania. Opiera się ono w głównej mierze na zjawisku sedymentacji, czyli oddzieleniu cięższych zanieczyszczeń od tych w formie cieczy. Odpowiednia budowa sprawia, że zanieczyszczenia nie przedostają się w sposób niekontrolowany do gruntu.

Proces beztlenowego i tlenowego oczyszczania ścieków zachodzi w dwóch oddzielnych sekcjach. Najpierw ma miejsce oczyszczanie tlenowe (ścieki przechodzą przez filtr), a po nim następuje oczyszczanie beztlenowe - nieczystości przechodzą przez drenaż rozsączający.

Jakie są rodzaje szamb ekologicznych?

Wyróżnia się dwa rodzaje szamb ekologicznych: betonowe i wykonane z tworzyw sztucznych. Co je charakteryzuje? Szamba z betonu uznawane są za najbardziej szczelne. Beton wykazuje przy tym wysoką odporność na procesy zachodzące w ściekach. Ich standardowa pojemność sięga 6 – 12 m3 i okaże się dobrym wyborem dla rodzin 4-5 osobowych. Jeden z minusów betonowego szamba to jego ciężar.

Szamba ekologiczne z tworzywa sztucznego są nie tylko szczelne, ale i odporne na działanie zmiennych temperatur. W większości przypadków posiadają przekrój koła z pofałdowanymi ścianami. Taka budowa pozwala zwiększyć ich wytrzymałość. W przeciwieństwie do szamb betonowych są bardzo lekkie, co ułatwia ich transport, jak również sam montaż. Zakup szamba z tworzywa sztucznego zaleca się zwłaszcza w sytuacji, gdy na działce znajduje się studnia z wodą pitną.

Gdzie można zbudować szambo ekologiczne?

Zastanawiasz się nad budową szamba ekologicznego? Musisz wiedzieć, że może ono powstać wyłącznie na równym terenie, przez który nie przechodzi kanalizacja. Co więcej, działka nie może być pokryta roślinnością, która ma silnie rozwinięty system korzeniowy. Sam teren, na którym ma zostać zbudowane szambo, musi mieć min. kilkadziesiąt metrów kwadratowych.

Jest to istotne, ponieważ drenaż rozsączający i osadnik wstępny powinien znaleźć się pewnej odległości od działek sąsiadujących czy też studni, o ile znajduje się na działce. Duże znaczenie ma jednocześnie zachowanie min. 1,5 m odstępu dolnego poziomu drenażu od górnego poziomu wód gruntowych. 

Sprawdź co warto wiedzieć o kanalizacji: Błędy popełniane w instalacji kanalizacyjnej

Szambo ekologiczne a przepisy prawne - co warto wiedzieć?

Na budowę szamba ekologicznego konieczne jest zezwolenie. Uzyskać można je wraz z pozwoleniem na budowę domu, kiedy to trzeba określić sposób odprowadzania ścieków. W innym przypadku budowa szamba może zostać uznana za samowolę budowlaną. 

Schemat działania szamba ekologicznego jest zgodny z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków dot. odprowadzania ścieków do wód lub ziemi (Dz.U. z 2006 nr 137 poz. 984). Przepisy Prawa Budowlanego określają jednocześnie, w jakiej odległości powinno się ono znaleźć od urządzeń terenowych.

Minimalna odległość studni wody pitnej od szamba ekologicznego została ustalona na poziomie 30 m (15 m jeśli będzie to jedynie odległość od korpusu zbiornika, a nie systemu rozsączającego). Dla budynków jednorodzinnych odległości od granicy sąsiedniej działki lub drogi, powinna wynosić 2 m. Dotyczy to zbiorników o pojemności do 10 m3. W przypadku zbiorników o pojemności większej niż 10 m3, a mniejszych niż 50 m3, odległość ta zostaje zwiększona do 7,5 m. 

Jak samodzielnie zrobić szambo ekologiczne?

Czy szambo ekologiczne można zrobić samemu? Nie ma ku temu większych przeciwwskazań. Z pewnością szambo ekologiczne własnej roboty będzie niezwykle pracochłonne. Jego wykonanie bez niezbędnej wiedzy okaże się wręcz niemożliwe, dlatego w praktyce samodzielne prace ograniczają się do montażu szamba. 

Jak zamontować szambo ekologiczne? Najlepiej zrobić to wedle dołączonej instrukcji. Zbiornik należy zamontować w miejscu, do którego najłatwiej będzie doprowadzić rurę kanalizacyjną. Jeśli zdecydowałeś się na zakup gotowego szamba, to rurę kanalizacyjną powinieneś połączyć z otworem doprowadzającym. W celu rozprowadzenia rur drenażowych należy wykopać rowy w ziemi (głębokości ok. 100 cm).

Na dnie rowu dobrze jest wysypać dodatkowy materiał, np. gruby keramzyt), który posłuży za drenaż. Na warstwie materiału układa się następnie rury owinięte w specjalną włókninę. Jej zadanie to ochrona przed wrastaniem korzeni drzew. Ułożone rury warto zasypać ziemią, po czym starannie ubić jej powierzchnię. Po pewnym czasie konieczne może być również wyrównanie powierzchni gruntu.

Jak dobrać wielkość szamba ekologicznego?

Nie powinno to być trudne zważywszy na fakt, że producenci szamb ekologicznych posługują się tzw. doborem orientacyjnym. W tym celu stosują wskaźnik RLM, która określa, dla ilu osobowej rodziny przeznaczony jest dany komplet. Na tej podstawie dobierana zostaje wielkość osadnika wstępnego oraz długość rur drenażowych. 

Dowiedz się więcej: Jak ochronić dom przed wilgocią za pomocą instalacji drenażowej?

Szambo ekologiczne - jak często należy opróżniać?

Zastanawiasz się, co jaki czas opróżniać szambo ekologiczne? Czeka Cię dobra wiadomość. Powinno to nastąpić dopiero, gdy osad przekroczy połowę objętości zbiornika. W praktyce oznacza to, że zbiornik wystarczy opróżnić raz w roku, a niekiedy nawet rzadziej. To duża różnica w porównaniu do szamba tradycyjnego, które opróżniać trzeba min. raz w miesiącu. 

Ile kosztuje szambo ekologiczne?

Czy cena szamba ekologicznego jest wysoka? Wydaje się, że nie. Zakup szamba ekologicznego wraz z montażem to koszt ok. 1000 złotych w przypadk pojemności do 5 m. Jeśli zdecydujesz się na dwa razy większe szambo (o pojemności do 10 m3), to zapłacisz za nie mniej więcej 2200 zł. Większe zbiorniki (12 m3) to wydatek rzędu 2500 złotych.

Ile kosztuje wywóz szamba? Cena za rok 2022

Szambo ekologiczne czy przydomowa oczyszczalnia ścieków? Co się bardziej opłaca?

Przydomowa oczyszczalnia ścieków będzie rozwiązaniem droższym, jeśli wziąć pod uwagę wydatki początkowe, niemniej koszty eksploatacyjne okażą się niższe. Wiele zależy zatem od tego, gdzie chcesz wybudować szambo ekologicznego. Jeśli ma to być działka rekreacyjna, to z pewnością będzie ono lepszym wyborem.

Warto na nie postawić także wtedy, gdy poziom wód gruntowych jest wysoki. Jeśli jednak szukasz rozwiązania, które możesz zastosować dla domu jednorodzinnego, to w większości przypadków bardziej opłacalna będzie przydomowa oczyszczalnia ścieków. 

Dofinansowanie na budowę szamba ekologicznego - to możliwe?

Inwestycje w przydomowe oczyszczalnie ścieków mogą zostać dofinansowane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w wysokości do 40% kosztów kwalifikowanych zadania. Dzięki temu budowa oczyszczalni okaże się jeszcze tańsza.

Co więcej, koszty nie mogą przekroczyć kwoty 12 000 zł brutto (realnie zapewnia to maksymalną wartość dofinansowania wynoszącą 4800 zł). Wnioski rozpatrywane są indywidualnie. Na uwadze należy jednak mieć, że szambo ekologiczne nie oczyszcza zanieczyszczeń, a jedynie je przechowuje, dlatego pozyskanie dotacji na jego budowę w ramach wspomnianego dofinansowania, nie będzie możliwe. 

Nie masz dostępu do kanalizacji? Postaw na przydomową oczyszczalnię ścieków!

Szambo ekologiczne – zalety i wady

Podstawa zaleta szamba ekologicznego, o której zapewne usłyszysz wielokrotnie, to jego szczelność. Wykazuje ono także dobrą odporność na działanie zmiennych warunków pogodowych oraz silny nacisk podłoża. To rozwiązanie okaże się dobre dla gospodarstw produkujących niewielką ilość zanieczyszczeń.

Poleca się je zwłaszcza w przypadku sezonowych ośrodków wypoczynkowych. Na korzyść szamba ekologicznego przemawia także jego przystępna cena oraz aspekt ekologiczny. Bardzo często na ten wybór decydują się osoby, którzy chętnie inwestują także w OZE, w tym np. w solary czy fotowoltaikę. 

Szambo ekologiczne to nie tylko zalety, ale również wady, które niestety musisz wziąć od uwagę. W związku z tym, że zanieczyszczenia nie przechodzą procesu oczyszczania, a są jedynie przechowywanie, zachodzi pewne ryzyko co do ewentualnych uchybień w konstrukcji. Prowadzić mogą one do powstania nieprzyjemnego zapachu. Na budowę zbiornika potrzebne jest także pozwolenie. 

Czy warto zdecydować się na budowę szamba ekologicznego?

Trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ wiele zależy od tego, gdzie chcesz je zbudować. Jeśli ma to być sposób na odprowadzanie ścieków w domu jednorodzinnym, to lepszym rozwiązaniem będzie przydomowa oczyszczalnia ścieków. Dzięki możliwości jej dofinansowania, nie okaże się tak znacząco droższa.