Szalunek – rodzaje, ceny i sposób wykorzystania szalunków przy budowie domu

Szalunek wykorzystuje się już na wstępnym etapie każdej budowy – przy fundamentach. Solidna konstrukcja oparta na szalunku to podstawa każdego budynku, niezależnie od tego, jakie projekty domów bierzemy pod uwagę. Niewielki domek parterowy, a może okazała willa lub wiejski dworek inspirowany zabytkowymi zabudowaniami? Każdy z nich wymaga odpowiedniego deskowania, stanowiącego formę dla mieszanki betonowej.

Szalunek – co to jest?

Co to jest szalunek? Na jakim etapie budowy powstaje i dlaczego jest tak istotny? Szalunki to jeden z najważniejszych elementów każdej budowy. Wykonanie i powstanie niektórych części budynku nie byłoby możliwe bez ich udziału. Szalowanie stosuje się wszędzie tam, gdzie powstają monolityczne konstrukcje z betonu.

Szalowanie określa się również mianem deskowania i jest to rodzaj wyspecjalizowanej formy, której zadaniem jest nadanie odpowiedniego kształtu mieszance betonowej. Szalówka (deskówka) to tymczasowa konstrukcja wykonywana z drewnianych desek lub też płyt sklejkowych (wodoodpornych), szalunek można wykonać też z metalu.

Czy wiesz, jaka technologia budowy będzie najlepsza w Twoim domu?

Szalunek – jak go zrobić?

Kolejna istotna kwestia – jak zrobić szalunek? Omówmy to na przykładzie szalunku fundamentowego. W tym przypadku konieczne jest wykonanie deskowania ław i ścian. Najpierw wykonuje się wykop, a następnie wstawia do niego szalunki ław. Wysokość i szerokość ścian szalunku musi być zbieżna z wymiarami ław.

Deskowanie wymaga odpowiedniego ustabilizowania przy pomocy desek lub drutu – musi wytrzymać napór betonu. Po wykonaniu deskowania wypełnia się je mieszanką betonową.

Jeśli zachodzi taka konieczność, to w szalunku układa się wcześniej zbrojenia. Gdy nastąpi wiązanie betonu (trwa to zazwyczaj od dwóch do czterech tygodni) można szalunki rozmontować.

Szalunki ścienne – w tym przypadku do wyboru mamy aż dwie grupy szalunków. Takich, które montuje się ręcznie oraz takich, które montuje się przy użyciu dźwigu. Jeśli budowie dysponujemy dźwigiem, to wybór szalunków ręcznych pozostaje całkowicie nieuzasadniony.

Powinniśmy pamiętać, że im większa pozostaje rozpiętość paneli ściennych, tym łatwiej będzie nam dobierać lepsze i praktyczniejsze rozwiązania, przy zminimalizowanym nakładzie pracy. Ważna w tym wypadku jest też liczba elementów osprzętu, czyli ściągów, zamków i belek.

Szalunki słupowe – deskowanie słupów można zrobić, bazując na szalunkach ściennych lub przy wykorzystaniu wyspecjalizowanych do tego celu szalunków słupowych.

Przy szalunkach słupowych możemy dużo szybciej wykonać montaż oraz mamy możliwość znacznie usprawnionego przeniesienia większych obciążeń powstających w toku prac i wyniku parcia mieszanki betonowej na szalunek. Szalunek stropowy – jest to sposób tradycyjny oparty o dźwigary drewniane bądź szybkie rozdeskowanie.

Sprawdź gotowe projekty domów jednorodzinnych!

Dom Dla Ciebie 1 w2 z garażem 2-st. [A1]

4 590 zł

4 690 zł

uA65v2

4 900 zł

4 900 zł

Nina 2 Nova D 37 PLUS strop monolityczny

4 400 zł

4 400 zł

Projekty domów jednorodzinnych

Szalunek – gdzie wykorzystuje się szalunki?

Oto najczęściej spotykane sposoby wykorzystania deskowań:

• szalunek schodów,
• szalunek słupa,
• szalunek stropu,
• szalunek do wykopu,
• szalunek pod ogrodzenie.

Szalunków niezwłocznie wymagają np. żelbetowe stropy, betonowe cokoły ogrodzeń, nadproża, wieńce, fundamenty. Należy podkreślić, że solidnie wykonany fundament pozostaje najważniejszym czynnikiem posiadającym bezpośredni wpływ na to, czy postawiony budynek będzie w przyszłości prawidłowo funkcjonował.

Aby fundamenty zostały dobrze postawione, szalunek pozostaje konieczny, to dzięki niemu możliwe jest wykonanie tej czynności, a także dzięki jego pracy zachowana zostaje stabilizacja, a także równowaga.

Jeśli mowa o domach jednorodzinnych, to najczęściej wykonuje się szalunek jednorazowy, nie mniej można użyć także szalowania inwentaryzowanego z elementów, które będą wykorzystane ponownie do innych celów.

Jeśli zdecydujemy się na zastosowanie szalowania powtarzalnego, to wówczas do dyspozycji będziemy mieli trzy odmiany szalunku, mowa o m.in. szalowaniu przestawnym (demontowanym po stwardnieniu betonu i montowanym w razie konieczności w innym miejscu), szalowaniu przesuwanym (które po prostu przesuwa się po tym, jak beton w danym miejscu odpowiednio się wiąże), a także szalowaniu ślizgowym przesuwanym w płaszczyźnie (chodzi o tzw. lica konstrukcji bez całkowitej deformacji postaci).

Sprawdź: Jakie stropy wyróżniamy?

Szalunek – od czego zależy wybór materiału?

Jaki materiał na szalunek wybrać – takie pytanie zadaje sobie większość osób planujących lub budujących już swoje domy. Okazuje się, że sam wybór materiału uzależniony jest od wielu czynników.

Najważniejsze kryteria, jakie musimy wziąć pod uwagę:

• rodzaj gruntu, na którym stawiana jest budowla,
• materiały, z których powstaje budynek,
• wielkość nieruchomości,
• specyfika projektu nieruchomości,
• koszt szalunku.

Obecnie mamy tak wielką gamę możliwych do wyboru opcji, że nie musimy martwić się o to, czy znajdziemy coś odpowiedniego dla siebie. Warto też dodać, że możemy wypożyczyć szalunki – zarówno fundamentowe, jak i ścienne, słupowe czy stropowe.

Szalunek – z czego można go zrobić?

Szalunek może być wykonany z różnych materiałów. Najczęściej spotyka się szalunki zrobione z drewna lub płyt OSB, MFP lub z metalu. Poniżej przedstawiamy charakterystykę wybranych materiałów używanych do produkcji szalunków.

Szalunek papierowy

Szalunek kartonowy jest wykonany z materiału o podwyższonej wytrzymałości na negatywne czynniki zewnętrzne. Specjalnie impregnowany, charakteryzuje się wodoodpornością. Dzięki jego zastosowaniu zapobiega się przywieraniu beton do szalunku.

W sprzedaży są dostępne np. jako szalunki spiralne wykorzystywane przy stawianiu filarów, słupów, kolumn czy ogrodzeń. Nie wymaga dodatkowego wygładzania – po usunięciu szalunku konstrukcja nie musi być szlifowana.

Szalunek z desek

Szalunki z desek to najpopularniejsza i najtańsza metoda wykorzystywana w budownictwie. Jaka grubość deski na szalunek stropu gwarantuje najlepsze rezultaty – stabilną konstrukcję? Z reguły stosuje się deski o grubości 2,5-3.2 cm.

A jakie deski na szalunki sprawdzą się najlepiej? Powszechnie wykorzystuje się drewno sosnowe, które charakteryzuje się optymalnymi parametrami.

Jak zrobić szalunek z desek i ile desek potrzeba na szalunek fundamentu? Deskowanie jest łatwą, choć nieco pracochłonną metodą montażu. Wadą może być fakt, że przy szalunku z desek wykorzystuje się naprawdę sporo materiału, co da się zdecydowanie odczuć podczas budowy szalunków stropowych oraz ścian fundamentowych.

Przykładowo, jeśli fundamenty mają 50 mb, to przy szalunku po obu stronach wymagane będzie 100 mb deski. Trudniej będzie ustalić zużycie w przypadku fundamentów lub schodów. Czasem zdarza się, że do podparcia deskowania nadadzą się też niezbędne drewniane stemple – kosztują one od 4 do 9 zł za sztukę.

Dowiedz się więcej: Co to jest ława fundamentowa i jak się ją wykonuje?

Szalunek styropianowy

Szalunek tracony styropianowy to kolejny przykład materiału służącego do wykonania konstrukcji. Charakteryzuje się doskonałymi parametrami izolacyjnymi i pozwalają na usunięcie tzw. mostków termicznych, czyli miejsc, przez które ucieka ciepło z budynku. Szalunki styropianowe mogą przybrać dowolny kształt, są bardzo precyzyjne, a ich montaż jest łatwy i szybki.

Szalunek z płyt

W budownictwie stosuje się zarówno szalunek z płyt OSB (grubość od 18 mm), jak i płyty MFP (18-21 mm). Ta druga charakteryzuje się większą odpornością na zginanie, ma wyższą gęstość i elastyczność przy osi poprzecznej. W przeciwieństwie do płyt OSB na szalunek ma też lepszą wytrzymałość na ogień – jest trudnopalna. Odporna na wilgoć, nie pęcznieje tak szybko, a po wyschnięciu wraca do swoich parametrów.

Dodatkowo płyta MFP ma gładką i jednolitą powierzchnię. Szalunek z płyty meblowej OSB może nie wytrzymać dużych obciążeń, dlatego warto przemyśleć, jaki materiał na deskowanie wybierzemy.

Szalunki z płyt pod deskowanie są dobre o tyle, że montuje się je znacznie szybciej niż deski, a poza tym są to płyty wodoodporne. Najczęściej tę metodę wykorzystuje się do szalowania stropów betonowych, ponieważ wówczas nie wymagają one od nas tak dużego docinania przy formach na fundamenty, schody, wieńce itp.

Poza tym płyty, których nie obetniemy, możemy wykorzystać do czegoś innego. Nie mniej wadą tego rozwiązania jest to, że płyty pozostają jednak mniej wytrzymałe, a zastosowana w nich sklejka może być zbyt elastyczna, cienka i niestabilna.

Szalunek systemowy – ścienny i stropowy

Szalunek systemowy (ścienny i stropowy), to zdecydowanie jeden z wielu wytworów nowoczesności. Szalunki stropowe charakteryzują się innowacyjnością i ponadwymiarowym bezpieczeństwem w użytkowaniu. Na czym to polega?

Szalunek tego typu wykorzystuje się wielokrotnie w trakcie jednej realizacji. Po zastygnięciu betonu szalunek demontuje się i ustawia obok – stosuje przy wnoszeniu kolejnych elementów tej samej konstrukcji. Dodatkowo możemy przy nich liczyć na sprawność w montażu i konkurencyjną cenę. Ich poszczególne elementy dodatkowo spełniają najbardziej zaostrzone normy krajowe i nie tylko, a także wszelkie wymogi europejskie, prezentując przy tym najwyższą jakość.

Szalunek systemowy może być wykonany z drewna, płyt i metalu. Zastosowanie tego typu deskowań zdecydowanie przyspiesza prace budowlane. Można je wypożyczyć – wiele podmiotów oferuje usługi wynajmu szalunków ściennych i stropowych.

Warto pamiętać, aby szalunek stropu został odpowiednio wykonany. Chodzi o to, aby był on stabilny, w przeciwnym razie może dojść do zawalenia lub skrzywienia konstrukcji. Podobnie jest w przypadku szalunków ściennych dedykowanych do wykonywania wszelkich prac budowlanych z wykorzystaniem betonu. Ta metoda należy do szalunków o średnich gabarytach, poprzez to ich montaż na budowie możliwy jest bez użycia ciężkiego sprzętu.

Przeczytaj: Pustak szalunkowy – cena i metody stosowania pustaków szalunkowych

Wykonanie szalunku – cena

Wykonanie szalunku samodzielnie pozwala na uzyskanie oszczędności, jeśli jednak nie potrafimy tego zrobić prawidłowo, to efekt może nie być satysfakcjonujący. Samodzielne wykonanie szalunku może skutkować jego deformacją lub skrzywieniem, a wtedy nie spełni on swojej funkcji w pełni poprawnie.

Zawsze należy priorytetowo traktować kwestie bezpieczeństwa i decydować się na rozwiązania, które gwarantują trwałość konstrukcji budowlanych. Jeśli jednak potrafimy samodzielnie zrobić deskowanie, to niewątpliwym atutem jest możliwość kontrolowania jego trwałości i jakości.

A co, jeśli zdecydujemy się zlecić komuś wykonanie szalunku? Cena usługi zależy między innymi od rodzaju materiału użytego do zrobienia konstrukcji. Nowe deski kosztują nawet 700 zł za m3, a używane już od 200 zł. Z kolei za deskowanie z płyty OSB lub MFP zapłacimy od 20 do 80 zł za arkusz wielkości 1250 x 2500 x 18 mm.

Szalunki – o czym warto jeszcze wiedzieć?

Szalunek – lepiej kupić, wykonać samodzielnie czy wypożyczyć? Z całą pewnością wynajęcie szalunku będzie bardziej opłacalne ze względów ekonomicznych. Zakup szalunku to duża inwestycja, dlatego wiele osób decyduje się na wypożyczenie konstrukcji. Kupno szalunku będzie się opłacać firmom budowlanym, które często wykonują prace wymagające deskowań.

Kiedy zdjąć szalunek? Zazwyczaj zdejmuje się go wówczas, gdy fundamenty ulegną złączeniu – beton zwiąże się i będziemy pewni, że całość jest w pełni stabilna.

W pewnym momencie i w toku postępów budowy gotowego projektu domu zaczynamy zastanawiać się nad tym, jak wykonać szalunek wieńca. Polega to na przewierceniu ścian, przygotowaniu zbrojeń, zalaniu wieńca, a także osadzeniu kotew do wiązarów i mocowań do murłat ścian szczytowych.

A jak zdjąć szalunek z wieńca? Ta operacja powinna przebiec tak jak w przypadku pozostałych elementów, to znaczy wtedy, gdy całość zwiąże się i stale złączy, a także dokładnie wyschnie.

Omawiając rodzaje i zastosowanie szalunków warto także wspomnieć o szalunku traconym. Czym się charakteryzuje?

W przeciwieństwie do tradycyjnych deskowań, szalunki tracone nie są demontowane po wykonaniu danego elementu. Płyty pozostają częścią budynku nawet po ukończeniu prac budowlanych. Łatwo się je montuje, a materiał charakteryzuje się dużą żywotnością. Zalety szalunków traconych docenia coraz więcej inwestorów.